Dogodilo se na današnji dan.....

1284. - Umro je kralj Kastilje Alfons Deseti Mudri, utemeljivač zakonodavstva, pokrovitelj nauke i zanatstva, pobornik verske tolerancije. Tokom vladavine Kastiljom i Leonom od 1252. do smrti, dvor u Toledu je pretvorio u centar učenosti i utočište za mnoge Jevreje, Mavare i hrišćanske skolastičare. Izdao je zakonik za celu zemlju, pokrenuo pisanje španske istorije i astronomskih dela, kao i prevođenje Biblije na španski jezik.

1581. - Engleska kraljica Elizabeta I proglasila je za viteza Frensisa Drejka, gusara, potom admirala, prvog Engleza koji je oplovio svet.

1617. - Umro je škotski matematičar Džon Neper, koji je pronašao i sastavio logaritamske tablice i dao uputstvo o njihovom sastavljanju.

1765. - U Petrogradu je umro Mihail Vasiljevič Lomonosov, ruski naučnik, pesnik i akademik, enciklopedista svetskog glasa. Bavio se i fizikom, hemijom, geografijom i astronomijom i znatno doprineo razvoju tih nauka. Autor je prve ruske gramatike i osnivač Moskovskog univerziteta [1755.], koji i danas nosi njegovo ime.

1825. - U Novom Sadu je rodjen srpski naučnik i filolog Đura Daničić. Podržavao je Vuka Karadžića u borbi za reformu srpskog jezika i pravopisa ['Rat za srpski jezik i pravopis', 1847]. Bio je sekretar Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu gde je 1880. pokrenuo izradu 'Rečnika hrvatskog ili srpskog jezika'. S latinskog je preveo Stari zavet.

1860. - U Beogradu je rodjen Vojislav Ilić, pesnik koji se smatra osnivačem moderne poezije u srpskoj književnosti i tvorcem verističkog izraza.

1905. - U zemljotresu u provinciji Lahore, tada delu britanske Indije, poginulo je 19.000 ljudi.

1912. - U Tibetu je proglašena Kineska republika.

1914. - U Milfordu, američka država Pensilvanija, umro je filozof, matematičar i naučnik Čarls Sanders Pirs, začetnik filozofije pragmatizma.

1939. - Na irački presto stupio je Fejsal II nakon smrti njegovog oca kralja Gazija I.

1949. - Ministri spoljnih poslova SAD i 11 zapadno evropskih država potpisali su u Vašingtonu Severno-atlantski pakt, vojni ugovor kojim je stvorena snažna vojnopolitička formacija zapadnih saveznika.

1960. - Francuska i Federacija Mali [Senegal i Sudan] potpisali su sporazum kojim je Federacija Mali stekla nezavisnost.

1968. - U Memfisu, u američkoj saveznoj državi Tenesi, ubijen je Martin Luter King, borac za građanska prava i mir. U borbi za ravnopravnost crnaca u SAD služio se Gandijevim metodama nenasilja i građanske neposlušnosti. Dobitnik je Nobelove nagrade za mir 1964. godine.

1969. - U Hjustonu, američka država Teksas, izvršena je prva operacija ugrađivanja veštačkog srca u ljudski organizam. Prvi pacijent sa ugrađenim veštačkim srcem živeo je samo četiri dana.

1975. - Prilikom pada američkog vojnog transportnog aviona posle poletanja iz Sajgona, poginulo je 155 vijetnamske dece, ratne siročadi.

1983. - Umrla je američka pozorišna i filmska glumica Glorija Svanson, zvezda nemog i zvučnog filma.

1998. - U eksploziji metana u ukrajinskom rudniku uglja Skačinsko, u Donjeckoj oblasti, poginula su 63 rudara.

1999. - U vazdušnim udarima NATO-a na rafineriju nafte u Pančevu poginula su tri radnika rafinerije. U bombardovanju toplane na Novom Beogradu poginuo je čuvar toplane.

2001. - Sudanski ministar odbrane i još 14 vojnih funkcionera poginuli su u avionskoj nesreći u kritičnom trenutku građanskog rata u zemlji.

2002. - Angolska vojska i UNITA potpisali su primirje u Luandi, čime je okončan jedan od najdužih i najkrvavijih afričkih ratova. Oko milion ljudi poginulo je u borbama vladinih snaga i UNITA koje su počele 1975. nakon sticanja nezavisnosti od Portugalije.

2002. - U Beogradu je u 82. godini preminuo arheolog Milutin Garašanin, član Srpske akademije nauka i počasni član mnogih evropskih akademija.

2003. - Agencija Tanjug poslavila je 60 godina postojanja.

2003. - Američke vojne snage zauzele su bagdadski međunarodni aerodrom 'Sadam' i preimenovale ga u 'Bagdad Internešenel'.

2005. - General MUP-a Srbije Sreten Lukić dobrovoljno se predao Haškom tribunalu, pred kojim je optužen za ratne zločine tokom sukoba na Kosovu 1999. godine.

1814. - Rođen je Josif Pančić, naučnik, botaničar i prvi predsednik Srpske akademije nauka. Radio je neumorno na proučavanju flore Srbije. Glavno deo: "Flora kneževine Srbije"; pored toga, objavio je i "Priloge", posvećene flori Bugarske i Crne Gore, kao i niz rasprava.

1841. - U niškom, leskovačkom, pirotskom i vranjskom kraju izbila je buna naroda protiv Turaka, poznata kao Milojeva i Srndakova buna, koju su predvodili Miloje Jovanović i Nikola Srndak. Posle borbi kraj Prve Kutine i Gornjeg Matejevca, Turci su 23. aprila 1841. u krvi ugušili bunu, mnoga sela spalili, a Jovanovića pogubili.

1865. - Umro je srpski kompozitor, pijanista i horovođa, Kornelije Stanković, značajan za srpsku muziku kao osnivač nacionalnog pravca, zapisivač i harmonizator srpskog crkvenog pojanja. Školovao se u Aradu, Segedinu, Pešti, a u Beču je studirao kompoziciju. U Sremskim Karlovcima proučavao je i beležio dotad samo usmenom tradicijom sačuvano srpsko crkveno pojanje, a potom je bio horovođa Beogradskog pevačkog društva. Doprineo je interesovanju stranih kompozitora - posebno ruski, uključujući Petra Čajkovskog ("Slovenski marš") i Nikolaja Rimskog Korsakova ("Fantazija na srpske teme") - za srpsku muziku . Dela: "Pravoslavno crkveno pojanje u srpskoga naroda", "Srpske narodne pesme" u šest svezaka koje je harmonizovao za hor, za glas i klavir, ili samo za klavir.

1887. - Kralj Milan Obrenović je naimenovao prvih 16 članova Srbske kraljevske akademije, potom Srpske kraljevske akademije, prethodnice Srpske akademije nauka i umetnosti. Od 1888. akademici su sami birali stalne i dopisne članove.

1896. - Otvorene su prve savremene Olimpijske igre u Atini na kojima je učestvovalo 484 takmičara. Na njima su učestvovali samo muškarci, a žene su počele da se takmiče od 1900. godine.

1954. - Elvis Prisli snima svoj debitantski singl "That's All Right" .

1955. - Vinston Čerčil daje ostavku na funkciju premijera Velike Britanije. Njegovo mesto zauzima Entoni Eden.

1958. - Umrla je srpska književnica Isidora Sekulić, izuzetan stilista širokog obrazovanja i visoke kulture, tanani posmatrač ljudskih života i sudbina, pisac visoke duhovnosti i prefinjenog duha, uz to član Srpske akademije nauka i umetnosti. Kritičari je smatraju klasikom srpske književnosti, a povodom njene smrti jedan od kritičara je ocenio da je umro "literarno najkulturniji čovek našeg tla od Ćirila i Metodija do juče, do danas, možda do prekosutra". Sarađivala je u svim boljim srpskim i hrvatskim književnim časopisima. Bila je poznavalac mnogih jezika, izvrstan i veoma plodan prevodilac, naročito s engleskog jezika. Dela: putopis "Pisma iz Norveške", roman "Đakon Bogorodičine crkve", pripovetke "Hronika palanačkog groblja", "Saputnici", "Gospa Nola", eseji "Analitički trenuci i teme", "Zapisi o mome narodu", "Mir i nemir", "Njegošu - knjiga duboke odanosti", "Govor i jezik kulturna smotra naroda".

1963. - Bitlsi dobijaju svoju prvu srebrnu ploču za "Please Please Me" .

1964. - U Londonskom metrou pušteni su u vožnju prvi vozovi bez vozača.

1967. - Vil Čemrlen postavlja rekord NBA lige skokom od 41 metar.

1971. - Proradio vulkan Etna u Italiji.

1974. - Otvoren Svetski trgovinski centar u Njujorku (srušen u terorističkom napadu 11. septembra 2001.) koji je sa 110 spratova u tom momentu bio najviša zgrada na svetu.

1975. - U Tajpehu, glavnom gradu Tajvana, umro je kineski general i političar Čang Kaj Šek. Poražen od snaga Mao Cetunga, Čang se 1949. povukao sa ostatkom svojih trupa na Tajvan (Formozu), gde je proglasio Republiku Kinu kojom je vladao do smrti.

1989. - Poljska vlada je legalizovala opozicioni radnički sindikat „Solidarnost”. Osnovana 1980. kao nezavisni sindikat, „Solidarnost” je ubrzo prerasla u masovni društveno-politički pokret sa oko 10 miliona sledbenika.

1997. - Umro je američki pisac Alen Ginzberg. Njegova zbirka poezije „Urlik i druge pesme” (1956) smatra se najznačajnijim delom bitničkog pokreta pedesetih godina 20. veka.

1999. - U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogođen je centar Aleksinca. Poginulo je 17 civila.

1999. - Libija je predala dvojicu svojih državljana optuženih za rušenje putničkog aviona u 1988. iznad Lokberija (Škotska) kada je poginulo 270 putnika. UN su suspendovale sankcije protiv Libije uvedene 15. aprila 1992. godine.

2002. - Predsednik SAD Džordž Buš pozvao je Izrael da se povuče sa palestinskih teritorija i najavio novu mirovnu misiju na Bliskom istoku.

5. april je u pravoslavnom kalendaru najraniji datum Uskrsa.

885. - Umro je Metodije Solunski, koji je zajedno sa svojim mlađim bratom Ćirilom bio prvi slovenski prosvetitelj i tvorac prvog slovenskog pisma - glagoljice.

1199. - Umro je engleski kralj Ričard I Plantagenet, vitez 'lavljeg srca', jedan od vođa u Trećem krstaškom ratu i junak srednjovekovnih legendi.

1490. - Umro je mađarski kralj Matija I Korvin , reformator mađarske države. Tokom vladavine od 1458. uspešno je ratovao protiv Turaka i Habsburgovaca, zauzevši 1486. i Beč u kojem je i umro. U Požunu [Bratislava] 1465. osnovao je univerzitet, a 1472. prvu štampariju. Nazvan je Korvin zbog gavrana [latinski - corvus] na njegovom štitu.

1528. - Umro je nemački slikar i grafičar Albreht Direr, poznat po portretima velike umetničke i dokumentarne vrednosti i izvanrednim gravirama u drvetu i bakru ['Apokalipsa', 'Velika muka', 'Bogorodičin život'].

1652. - Predstavnik Holandske istočno indijske kompanije Jan van Ribek, osnovao je u Kapuu prvo naselje belih doseljenika u Južnoj Africi.

1667. - Dubrovnik je pogodio katastrofalan zemljotres u kojem je poginulo više hiljada građana. Od zemljotresa i požara, koji je harao dvadesetak dana, grad je bio skoro potpuno uništen. Obnavljanje je trajalo više od 50 godina.

1690. - Austrijski car Leopold uputio je balkanskim hrišaćanima proglas u kojem ih je pozvao da i dalje pomažu njegovu vojsku u borbama protiv Turaka, obećavajući im za uzvrat razne povlastice.

1838. - Umro je srpski novinar i publicista Dimitrije Davidović, autor Sretenjskog ustava i osnivač 'Novina serbskih' u Beču 1813. koje su izlazile devet godina. Od 1829. bio je sekretar kneza Miloša Obrenovića, a potom ministar unutrašnjih poslova i prosvete.

1909. - Američki istraživač Robert Peri osvojio je Severni pol, prešavši sa svojom ekspedicijom na sankama 1.600 kilometara.

1917. - Objavom rata Nemačkoj SAD su ušle u Prvi svetski rat.

1941. - Nemačke trupe napale su u Drugom svetskom ratu Grčku i Jugoslaviju. Napad na Jugoslaviju počeo je bombardovanjem Beograda, koji je gotovo razoren, a poginulo je oko 12.000 ljudi.

1941. - Etiopske i britanske trupe oslobodile su Adis Abebu, koju su u ratu sa Etiopijom početkom 1935. godine, okupirale italijanske snage.

1971. - U Njujorku je umro kompozitor Igor Stravinski, jedan od začetnika i glavnih pobornika 'nove muzike' 20. veka. Njegovi baleti 'Žar ptica', 'Petruška', 'Posvećenje proleća' i mnoga simfonijska dela, opere i oratoriji obeležili su muzičko stvaralaštvo prošlog veka.

1973. - U Beogradu je otvorena nova zgrada Narodne biblioteke Srbije. Stara zgrada biblioteke izgorela je u požaru 6. aprila 1941. godine, kada su Nemci bombardovali Beograd.

1985. - Vojnim udarom u Sudanu svrgnut je DŽafer Nimeiri, koji je vladao od 1969. godine kada je, takođe državnim udarom, svrgao tadašnjeg predsednika Abdua. Vlast je preuzeo ministar odbrane i komandant armije general Abdel-Rahman Suer al-Dahab.

1992. - EZ je priznala nezavisnost bivše jugoslovenske republike BiH. Istog dana u Sarajevu su pale prve žrtve i označile početak rata u Bosni i Hercegovini.

1994. - U Ruandi je, u toku građanskog rata između plemena Hutu i Tutsi, raketom oboren avion u kojem su bili predsednici Ruande i susednog Burundija Žuvenal Habjarimana i Siprijen Ntarjamira. U masakrima, koji su usledili, ekstremni Huti pobili su oko 800 hiljada manjinskih Tutsa, uglavnom civila.

1995. - U Kigaliju, u Ruandi osnovan je prvi sud za genocid na kojiće biti izvedeno 30.000 Huta optuženih za masakr nad Tutsima.

2000. - Umro je Habib Burgiba [96], koji se smatra osnivačem modernog Tunisa. Bio je proglašen za doživotnog predsednika Tunisa, ali je 1987. godine mirnim prevratom zbačen sa vlasti.

2001. - Predstavnici Haškog tribunala predali su saveznom ministrupravde Momčilu Grubaču optužnicu za ratne zločine i nalog za hapšenje Slobodana Miloševića.

2003. - Hrvatska policija uhapsila je haškog optuženika Ivicu Rajića, zbog ratnih zločina u Stupnom Dolu [BiH] u oktobru 1993. godine. Dva meseca kasnije [24. juna] Rajić je izručen Haškom tribunalu.

2003. - Američko ministarstvo pravde je saopštilo da se broj zatvorenika u američkim zatvorima u 2002. povećao, i da je, po prvi put, prešao cifru od dva miliona, te da je u junu te godine u zatvorima registrovano ukupno 2.019.234 ljudi.

2004. - Parlament Litvanije opozvao je predsednika Rolandasa Paksasa, zbog veza sa ruskim biznismenima i ruskom obaveštajnom službom. On je prvi evropski lider, koji je smenjen opozivom.

2005. - Umro je princ Renije od Monaka [81] koji je tom kneževinom vladao od 1949. godine. Renijea je na prestolu nasledio njegov sin 47-godišnji princ Albert.

- Danas su Blagovesti, dan kada je arhanđel Gavrilo Devi Mariji doneo vest (blagu vest) o tome da je, promišlju Božjom, u blagoslovenom stanju i da će roditi Sina.

1929. - Radio Beograd je prvi put prenosio sportsku utakmicu u Jugoslaviji. Reporter Rade Stoilović prenosio je drugo poluvreme susreta beogradskih fudbalskih ekipa BSK-Jugoslavija.

1933. - Okončana je prohibicija u SAD-u.

1939. - Italija aneksira Albaniju.

1943. - Umro je srpski pisac i diplomata Jovan Dučić, član Srpske kraljevske akademije, čija je lirika izuzetne versifikacije, jezika i plastičnosti slika utisnula pečat na srpsku poeziju u prvoj polovini 20. veka. Diplomirao je prava u Parizu i od 1912. do 1941. bio ambasador kraljevina Srbije i Jugoslavije u velikim evropskim gradovima. Dugo posle oslobođenja zemlje, komunističke vlasti su nastojale da ga ignorišu kao stvaraoca, n to zbog političkog opredeljenja, lepeći mu posmrtno, s vremena na vreme, etiketu velikosrpskog nacionaliste. Tokom Drugog svetskog rata među prvima je ukazivao na zločinačku prirodu ustaške Nezavisne Države Hrvatske i stravični genocid nad Srbima. Njegovi zemni ostaci preneti su u otadžbinu iz SAD-a, gde je umro u emigraciji, u jesen 2000, čime je ispunjena poslednja Dučićeva želja - sahranjen je u rodnom Trebinju. Već prvom pesničkom zbirkom "Pjesme", izdatom 1901. u Mostaru, predstavio se kao nadahnut liričar i pesnik obuzet temama bola i usamljenosti, ljubavi i smrti. Pisao je i prozu ("Jutra sa Leotara"), putopise ("Gradovi i himere", "Pismo iz Ženeve", "Pismo s Alpa", "Pismo iz Španije"), eseje ("Blago cara Radovana", "Moji saputnici", "Staza pored puta"), studije ("Grof Sava Vladislavić"), istorijske spise ("Verujem u Boga i u srpstvo").

1948. - Osnovana je Svetska zdravstvena oranizacija, a današnji dan je proglašen svetskim danom zdravlja.

1963. - Donesen je ustav kojim je naziv Federativna Narodna Republika Jugoslavija promenjen u Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija, a Josip Broz proglašen za doživotnog šefa države. Tvorci ovog ustava isticali su da je to prvi dokument novog tipa u istoriji ustavnosti, jer sadrži elemente "jedne prave povelje novog društva", ali su posle samo 11 godina doneli novi ustav, čiji su konfederalni elementi omogućili razbijanje Jugoslavije 1991.

1980. - Džimi Karter prekida diplomatske odnose sa Iranom zbog krize talaca.

1999. - U prvoj međunarodnoj utakmici od početka napada NATO-a na Jugoslaviju, na stadionu "Partizana", pred 15.000 gledalaca fudbaleri atinskog "AEK"-a i beogradskog "Partizana" igrali su 1:1. Oko 300 navijača grčkog kluba donelo je humanitarnu pomoć u vrednosti od milion maraka.

217. - Ubijen je rimski car Marko Aurelije Sever Antonin Avgust Karakala, jedan od najkrvožednijih tirana u rimskoj istoriji. Zajedno sa ocem Septimijem Severom vladao je od 198. do 211, a potom sam, krajnje surovo, pogubivši čak i brata. Da bi ublažio nezadovoljstvo, posebno u provincijama, dao je 212. rimsko građansko pravo svim stanovnicima rimskih provincija koji su rođeni kao slobodni - Karakalin edikt.

1513. - Huan Ponse de Leon otkrio je Floridu i proglasio je posedom Španije.

1692. - Rođen je italijanski violinski virtuoz i kompozitor Đuzepe Tartini, koji je uveo novine u tehniku sviranja i građenja violina i otkrio pojedine akustične pojave u muzici. Komponovao je mnoštvo violinskih koncerata i sonata, uključujući sonatu 'Đavolji triler'.

1818. - Rođen je nemački hemičar August Vilhelm fon Hofman, značajan po istraživanjima u organskoj hemiji. Osnivač je moderne industrije anilinskih boja iz katrana kamenog uglja.

1849. - Rođen je srpski slikar Miloš Tenković, začetnik i jedan od najdarovitijih predstavnika realizma u srpskom slikarstvu. Slikarstvo je učio u Beču i Minhenu, a po povratku u Beograd do smrti 1890. bio je gimnazijski profesor. Radio je portrete, mrtvu prirodu i pejsaže.

1861. - U Sremskim Karlovcima je pod predsedništvom patrijarha Josifa Rajačića održan Blagoveštenski sabor, poslednji politički skup Srba u Ugarskoj. Na osnovu privilegija dobijenih od Beča, koje su smatrane međunarodnim ugovorima, zatražena je posebna teritorija za Srbe pod nazivom Vojvodina Srpska, s vojvodom na čelu i sopstvenom administracijom, ali Ugarski sabor potom nije želeo ni da razmotri te zahteve. Održavanje Sabora odobrio je austrijski car Franc Jozef, ali ga je dvor u Beču iskoristio jedino da zaplaši nelojalni deo mađarske aristokratije i umanji njihove aspiracije. Sabor je ipak značajan za istoriju Srba u Vojvodini, kao i srpskog naroda uopšte, jer je jasno naglasio da se ne slaže sa ukidanjem - 'Vojvodine srbske i tamiškog Banata' [obrazovane posle revolucije 1848/49.].

1893. - Rođena je američka filmska glumica kanadskog porekla Gledis Smit, poznata kao Meri Pikford, zvezda nemog filma. S Čarlijem Čaplinom, Daglasom Ferbanksom i Dejvidom Grifitom osnovala je 1919. filmsku kompaniju 'Junajted artist korporejšn'.

1894. - Umro je indijski pisac Bankim Čandra Čaterdži, prvi značajniji autor koji je pisao na bengalskom jeziku. Bio je pod znatnim uticajem škotskog pisca Voltera Skota i uglavnom je pisao romantične romane s domaćim temama i moralističkim tonom.

1907. - Francuska i Britanija potpisale su konvenciju kojom je potvrđena nezavisnost Sijama [Tajlanda]. Tajland je uspeo da očuva suverenost tokom čitavog perioda kolonijalne istorije, iako su sve susedne teritorije bile pretvorene u kolonije raznih evropskih sila.

1913. - U Pekingu je počeo da zaseda prvi kineski parlament.

1936. - Umro je austrijski lekar Robert Baranji, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1914. Rasvetlio je funkciju vestibularnog aparata - organa koji reguliše ravnotežu ljudskog tela i tonus mišića. Doprineo je i boljem upoznavanju funkcije malog mozga i lečenju nekih oboljenja tog dela mozga.

1946. - Otvorena je poslednja sednica Lige naroda u Ženevi, pre nego što je ta organizacija zamenjena Ujedinjenim nacijama.

1950. - Umro je ruski baletski igrač i koreograf Vladimir Fomič Nižinski, možda najveći u istoriji baleta, čija je gračka karijera trajala samo četiri godine, jer je 1917. oboleo od neizlečive duševne bolesti.

1971. - U Londonu je održan Prvi svetski kongres Roma, na kome je odlučeno da je ispravan naziv tog naroda - Romi. Usvojena je romska plavo-zelena zastava sa točkom u sredini [po uzoru na Indiju], pesma 'Đelem, đelem' prihvaćena je kao himna i utvrđeno da je 8. april Svetski dan Roma. Kongres je verifikovao autentično ime pripadnika tog naroda - Rom, što na jeziku Roma znači čovek.

1973. - Umro je španski slikar i vajar Pablo Ruis Pikaso, osnivač kubizma, jedan od najznačajnijih slikara 20. veka. Slikarstvo je učio u rodnoj Španiji, a od 1904. stalno je živeo u Parizu. Naslikao je više od 18.000 slika koje su likovni kritičari podelili na nekoliko faza: plavu, ružičastu, crnu, kubističku i nadrealističku. Revolucionarne kubističke slike, počev od 'Gospođica iz Avinjona' 1907, donele su mu svetsku slavu. Naslikao je 'Gerniku', potresno prikazavši tragičnu sudbinu Španije pod fašizmom i zakleo se da se neće vratitu u otadžbinu dok vlada diktator Fransisko Franko, koji je umro dve godine posle njega.

1984. - Umro je ruski fizičar Pjotr Leonidovič Kapica, jedan od najistaknutijih fizičara 20. veka, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1978, inostrani član Srpske akademije nauka i umetnosti. Od 1921. do 1934. radio je u Velikoj Britaniji, a po povratku je rukovodio Institutom Akademije nauka SSSR za fiziku. Uspeo je da stvori vrlo jaka magnetna polja, otkrio je zavisnost električnog otpora polikristalnih metala od jakog magnetskog polja, koja nosi njegovo ime, radio na fizici niskih temperatura [helijum II, tečni vazduh, vodonik], unapredio hidrodinamiku, posebno u oblasti termičkih pojava u tankim slojevima tečnosti.

1986. - Islamski teroristi su automobilom-bombom u hrišćanskoj luci Žunije, blizu sedišta Partije falange predsednika Libana Amina Džemajela, ubili 10 civila.

1990. - Nepalski kralj Birendra ukinuo je zabranu rada političkih partija, koja je bila na snazi 30 godina.

1993. - Umro je srpski glumac Stojan Aranđelović, zapažen u mnogim filmovima i TV serijama. Za ulogu u drami 'Pregršt sreće' dobio je nagradu na Sterijinom pozorju u Novom Sadu, a 1984. nagradu 'Slavica' za životno delo.

1995. - Ruski vojni avioni i artiljerija bombardovali su grad Samaški na zapadu Čečenije, očistivši ga na taj način, prema ruskim vojnim izvorima, od islamskih terorista i secesionista.

1996. - Savezna Republika Jugoslavija i Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija potpisale su sporazum o normalizaciji odnosa.

1999. - Avioni NATO su u podnožju Tornika, najvišeg vrha Zlatibora, razorili Skijaški centar i obližnje Dečje odmaralište s ambulantom, usmrtivši čuvare Ski-centra Radoja Marjanovića i Nedeljka Uroševića i šumara Milanka Savića.

1999. - Ruski književnik i nobelovac Aleksandar Solženjicin izjavio je da je NATO agresijom na Jugoslaviju zgazio povelju UN i 'čitavom svetu i sledećem veku nametnuo drevni zakon - zakon džungle: onaj ko je silan, u svemu je u pravu', upozorivši: 'Pred očima čovečanstva uništava se prekrasna zemlja i civilizovane vlade tome aplaudiraju'.

1999. - Predsednik Poslaničkog doma češkog parlamenta Vaclav Klaus, bivši premijer Češke, okrivio je NATO za egzodus Albanaca, rekavši da su oni s Kosova i Metohije počeli da beže tek s prvim NATO bombama i da ta 'ključna činjenica' pokazuje da nema govora o navodnom primarnom cilju NATO da spreči masovni izbeglički talas.

2003. - Granata ispaljena iz tenka američkih snaga na hotel pun stranih novinara u Bagdadu usmrtila je kamermana Rojtersa Tarasa Protajuka i španske 'Tele 5' Hosea Kousa.

Danas je Uskrs, za sve Hrišćane koji se pridržavaju Julijanskog kalendara, među koje spada i Srpska pravoslavna crkva. Uskrs je najveći hrišćanski praznik, njime se obeležava događaj koji je sama suština Hrišćanstva. Ustanovljen je u spomen na vaskrsenje Isusa Hrista, o čemu svedoče Jevanđelja. Uskrs uvek pada u prvu nedelju posle punog meseca iza prolećne ravnodnevnice i zato se ne praznuje istog datuma. Prethodi mu Veliki post od sedam sedmica. Praznik se čestita sa 'Hristos vaskrse', a odgovara sa 'Vaistinu vaskrse'.

1553. - Umro je francuski književnik Fransoa Rable, jedna od najistaknutijih ličnosti francuske renesanse. Njegov satirični roman 'Gargantua i Pantagruel' ubraja se među najznačajnija renesansna dela.

1626. - Umro je engleski državnik i pisac Frensis Bekon. U vreme vladavine kralja Džejmsa I Stjuarta bio je lord kancelar od 1618. do 1621.

1683. - Francuski istraživač Rober Kavalije de la Sal proglasio je deo teritorije u Americi francuskim posedom i nazvao je Luizijana u čast kralja Luja XIV.

1807. - Austrijska vojska savladala je Ticanovu bunu, ustanak sremskih seljaka, koji je počeo 3. aprila pod vođstvom Teodora Avramovića Ticana. U pobuni je učestvovalo 15.000 seljaka iz 45 sela. Tican je uhvaćen i pogubljen krajem 1807. godine.

1821. - U Parizu je rođen jedan od najvećih francuskih pesnika 19. veka Šarl Bodler. Njegovu zbirku pesama 'Cveće zla' mnogi književni kritičari smatraju najvećim lirskim delom 19. veka.

1865. - Završen je četvorogodišnji građanski rat u SAD nakon što se general konfederalnih snaga Robert Li predao komandantu armije Unije Julisizu Grantu. U ratu je poginulo više od 600.000 ljudi.

1906. - Velika Britanija i Francuska su potpisale konvenciju o nezavisnosti Sijama [Tajland].

1926. - Rođen je Hugo Hefner, američki publicista, izdavač magazina 'Plejboj' koji je pokrenuo u decembru 1953. sa tada nepoznatom Merlin Monro nagom na naslovnoj strani.

1928. - U Turskoj, nakon reformi Kemala Ataturka, islam je prestao da bude državna religija.

1940. - Nemačke trupe napale su Dansku i Norvešku u Drugom svetskom ratu.

1948. - Jevrejska milicija napala je arapski grad Deir Jasin na području današnjeg Izraela. Ubijeno je 100 Arapa, a ostali su prisiljeni da napuste grad.

1959. - Umro je američki arhitekta Frenk Lojd Rajt, jedan od tvoraca moderne funkcionalne arhitekture. Prvi je u SAD upotrebio armirani beton. Projektovao je Gugenhajmov muzej u Njujorku i hotel 'Imperijal' u Tokiju.

1969. - Francusko-britanski supersonični putnički avion 'Konkord' obavio je prvi let, od Bristola do Ferforda u Engleskoj.

1974. - Indija, Pakistan i Bangladeš potpisali su sporazum o repatrijaciji ratnih zarobljenika.

1977. - Komunistička partija Španije legalizovana je nakon 38 godina zabrane delovanja u vreme Frankovog režima.

1988. - Li Peng je imenovan za premijera Kine.

1990. - Posle 40 godina vladavine komunista, na izborima u Mađarskoj pobedio je Mađarski demokratski forum.

1991. - Gruzija je proglasila nezavisnost od S S S R-a.

1991. - Savet bezbednosti UN doneo je odluku o slanju 1.440 pripadnika mirovnih snaga za nadgledanje iračko-kuvajtske granice i povlačenja američkih snaga iz južnog Iraka.

1992. - Sali Beriša izabran je za prvog nekomunističkog predsednika Albanije posle Drugog svetskog rata.

1995. - Peruanski predsednik Alberto Fudžimori osvojio je drugi petogodišnji mandat na prvim mirnim predsedničkim izborima u Peruu od 1980. godine.

1998. - U paničnoj jurnjavi islamskih hodočasnika u Saudijskoj Arabiji poginulo je 119 vernika iz više zemalja.

1999. - Pobunjeni vojnici su na aerodromu u Nijameju ubili predsednika Nigera Ibrahima Barea Mainasaru.

2002. - Pod snažnim pritiskom SAD Izrael se povukao iz dva palestinska grada, a sukobi su nastavljeni u izbegličkom kampu u Dženini, u Zapadnoj Obali.

2003. - Američke snage su ušle u centar Bagdada i preuzele kontrolu nad glavnim gradom Iraka.

2005. - Britanski princ Čarls i Kamila Parker Bouls venčali su se u Gildholu u Vindzoru. Ovo je prvi put da jedan naslednik britanske krune sklapa civilni brak. Kamila je udajom postala njeno visočanstvo vojvotkinja od Kornvola.

1583. - Rođen je holandski pravnik, pisac i humanista Hugo Grocijus, osnivač nauke o međunarodnom pravu.

1585. - Umro je papa Grgur XIII, poznat po reformi Julijanskog kalendara 1582. godine. Novi kalendar nazvan je po njemu Gregorijanski.

1755. - Rođen je nemački lekar Samuel Haneman, osnivač homeopatije.

1778. - Rođen je engleski pisac Vilijam Hezlit, jedan od najznačajnijih književnih kritičara 19. veka. Napisao je obimnu biografiju Napoleona I Bonaparte i više knjiga o umetnosti.

1813. - Umro je francuski matematičar i astronom Luj Lagranž. Rođen je u Torinu 1736, gde je sa 19 godina bio profesor matematike na artiljerijskoj školi. Objavio je niz radova iz teorije brojeva, varijacionog računa, teorije parcijalnih jednačina, sferne astronomije.

1814. - Britanska i španska vojska porazile su u bici kod Tuluza trupe Napoleona Bonaparte. Bonaparta je narednog dana abdicirao i prognan je na ostrvo Elba.

1847. - U Mađarskoj je rođen Džozef Pulicer, osnivač fondacije iz koje se svake godine u SAD dodeljuje 'Pulicerova nagrada' za najbolja ostvarenja u novinarstvu, karikaturi i književnosti. Na Kolumbija univerzitetu osnovao je 1903. godine prvu novinarsku školu.

1864. - Mlađi brat austrijskog cara Franca Josifa, nadvojvoda Maksimilijan, krunisan je za cara Meksika.

1867. - Umro je prvi ruski šahovski majstor i teoretičar Aleksandar Dmitrijevič Petrov, utemeljivač ruske šahovske škole.

1869. - Spajanjem dve železničke pruge, 'Union Pacifik' i 'Central Pacifik', proradila je američka transkontinentalna železnica.

1919. - Vladine snage ubile su iz zasede revolucionarnog meksičkogvodju Emilijana Zapatu.

1921. - Sun Jat Sen je izabran za predsednika Kine.

1932. - Paul fon Hindenburg ponovo je izabran za predsednika Nemačke pobedivši sa 19 miliona glasova Adolfa Hitlera, koji je dobio 13 miliona glasova birača. U januaru 1933. poverio je Hitleru formiranje vlade i time otvorio nacistima put ka vlasti.

1938. - Na referendumu, organizovanom uz pritisak nacističke Nemačke, 99,75 odsto Austrijanaca izjasnilo se za priključenje Nemačkoj.

1941. - U Zagrebu je, uz podršku nacističke Nemačke, proglašena Nezavisna Država Hrvatska, na čelu sa ustaškim poglavnikom Antom Pavelićem.

1941. - Komunistička partija Jugoslavije donela je odluku u Zagrebu da komunisti nastave borbu protiv nemačkih okupatora bez obzira na raspad jugoslovenske armije. Sedište Centralnog komiteta partije premešteno je iz Zagreba u Beograd.

1944. - Sovjetske trupe preuzele su u Drugom svetskom ratu Odesu od Nemaca.

1953. - Švedski političar Dag Hamaršeld postao je generalni sekretar UN. Ponovo je izabran 1957. godine. Posredovao je u više međunarodnih sporova, a poginuo je 1961. pod nerazjašnjenim okolnostima u avionskoj nesreći putujući u jednu mirovnu misiju u Africi. Posthumno mu je dodeljena Nobelova nagrada za mir.

1954. - Umro je francuski hemičar i industrijalac Ogist Limijer, koji je u Lionu s bratom Lujem napravio prvu filmsku kameru i fabriku za izradu fotografskog materijala. U pariskoj kafani 'Gran kafe' braća Limijer prikazala su 28. decembra 1895. godine prvu filmsku predstavu u svetu - 'Ulazak voza u stanicu' i 'Radnici izlaze iz fabrike'.

1962. - Umro je američki filmski reditelj mađarskog porekla Majkl Kertiz, dobitnik Oskara za film 'Kazablanka'.

1963. - U severnom Atlantiku je u eksploziji američke atomske podmornice 'Trešer' poginulo 129 ljudi.

1972. - U zemljotresu u južnom Iranu poginulo više je od 5.000 ljudi.

1972. - Više od 50 zemalja, uključujući SAD i S S S R, potpisalo je konvenciju o zabrani biološkog oružja.

1973. - Izraelski komandosi upali su u Bejrut i ubili trojicu lidera PLO, a jednog teško ranili. Premijer Libana Saeb Salam podneo je ostavku.

1974. - Izraelski premijer Golda Meir podnela je ostavku zbog sukoba u njenoj Laburističkoj partiji.

1992. - Od eksplozije podmetnute bombe, u Londonu su tri osobepoginule, a 91 je ranjena.

1993. - U Južnoj Africi je ubijen Kris Hani, lider južnoafričke Komunističke partije. Narednog dana crnci su iz osvete spalili dvojicu belaca.

1994. - Avioni NATO-a bombardovali su položaje bosanskih Srba oko Goražda, koje je UN proglasila 'bezbednosnom zonom'. To je bila prva vojna akcija NATO snaga od osnivanja te vojne alijanse.

1995. - Izrael i Jordan su razmenili ambasadore na osnovu mirovnogsporazuma dveju zemalja iz oktobra 1994. godine.

2001. - Organizacija UN za ishranu i poljoprivredu saopštilaje da glad ugrožava oko 30 miliona ljudi u Africi.

2003. - Nemačke vlasti izručile su Srbiji bivšu vlasnicu propalepiramidalne 'Dafiment banke' Dafinu Milanović.

2004. - Umro je Sakip Sabanci, poznati turski biznismen i filantrop. 'Sabanci Holding', koji je predvodio, jedan je od dva najveća turska poslovna konglomerata, koji se bavi bankarstvom, automobilima, hranom, tekstilom, građevinom i hemikalijama.

1514. - Umro je italijanski arhitekta Donato Bramante, koji je snažno uticao na renesansnu arhitekturu. Projektovao je mnoge zgrade i rekonstruisao crkvu Svetog Petra u Vatikanu.

1689. - Krunisan je engleski kraljevski par Vilijam III Oranski i Meri II, posle zbacivanja poslednjeg kralja iz dinastije Stjuart Džejmsa II u 'Slavnoj revoluciji' 1688. Meri II je ćerka Džejmsa II, ali je odbacila nepopularnu očevu rimokatoličku politiku i snažno podržala Anglikansku crkvu. Tokom njihove vladavine u Engleskoj je učvršćen ustavno-parlamentarni režim.

1713. - Potpisan je Utrehtski mir Britanije, Portugalije, Pruske, Sardinske kraljevine [Pijemont], Francuske, Holandije i Španije, kojim je okončan Rat za špansko nasleđe. Španija je primorana da Britaniji ustupi Gibraltar, Austriji preda današnju Belgiju, Milano i južnu Italiju [Napuljsko kraljevstvo], a Pijemontu sredozemno ostrvo Sardiniju. Na presto Španije dovedena je nova vladarska porodica Burbona [francuskog porekla], koja španskim kraljevstvom vlada i danas.

1755. - Rođen je engleski hirurg i paleontolog Džejms Parkinson, koji je otkrio i opisao nervnu bolest ekstrapiramidalnog sistema nazvanu prema njemu. Prvi je opisao apendicitis [zapaljenje slepog creva], objavio je više radova iz medicine i paleontološko delo 'Organski ostaci ranijeg sveta'.

1772. - Rođen je španski pisac Manuel Hose Kintana, zaljubljenik u klasiku i pisac poezije sa proliberarnom orjentacijom. Bio je sekretar pobunjeničkog pokreta za nezavisnost u vreme vladavine Španijom Napoleona prvog.

1814. - Francuski car Napoleon I abdicirao je posle poraza u Rusiji, pada Pariza i izgubljenih bitaka kod Lajpciga i Tuluza, posle čega je prognan na sredozemno ostrvo Elba, mada mu je i dalje formalno priznavana titula [kao vladar Elbe].

1842. - Beogradski trgovci braća German okončali su gradnju 'prve srpske lađe' - 'Knez Mihailo'. Bio je to početak nove srpske rečne flotile. Interesantno je da je srpska rečna flota plovila pod pomorskom zastavom Srbije. Majstori iz Carigrada počeli su gradnju 1840. u Brzoj Palanci na Dunavu. Brod je mogao da se koristi i u vojne svrhe - na njemu je bilo mesta za 18 topova.

1884. - Umro je engleski pisac Čarls Rid, čiji je obimni istorijski roman 'Manastir i ognjište' nadahnut spisima i životom holandskog humaniste Erazma Roterdamskog. Napisao je više romana sa jasnom porukom, u kojima je podvrgao oštroj kritici engleski kazneni sistem i zloupotrebe u ludnicama.

1919. - Počela je da radi Međunarodna organizacija rada sa sedištem u Ženevi, koja je posle stvaranja UN postala jedna od specijalizovanih agencija svetske organizacije.

1945. - U Moskvi je u Drugom svetskom ratu Josip Broz potpisao Ugovor o prijateljstvu, uzajamnoj pomoći i saradnji Jugoslavije i S S S R-a. Bila je to prva njegova službena poseta jednoj savezničkoj zemlji posle formiranja privremene Vlade Demokratske Federativne Jugoslavije i međunarodnog priznanja komunističke vlasti u Jugoslaviji.

1961. - Pred izraelskim sudom u Jerusalimu počelo je suđenje austrijskom nacisti Adolfu Ajhmanu, šefu odeljenja u Gestapou za uništenje Jevreja i za nemačke logore u Drugom svetskom ratu.

1977. - Umro je francuski pisac Žak Anri Mari Prever, nazvan 'pesnik Pariza'. Počeo je pod uticajem nadrealista, ali je vremenom izgradio originalan izraz jednostavne i sažete forme. Napisao je više poetskih scenarija, možda najlepših u francuskoj kinematografiji, za filmove režisera Marsela Karnea.

1979. - U glavni grad Ugande, Kampalu, ušle su snage pobunjenika i trupe susedne Tanzanije, primoravši Idija Amina da posle osam godina diktatorske vladavine pobegne u Libiju.

1985. - Umro je albanski diktator Enver Hodža, šef vladajuće 'Partije rada Albanije' od 1948. Između dva svetska rata bio je sekretar poslanstva Albanije u Briselu. Jedan je od osnivača Komunističke partije Albanije 1941. Podržavao je politiku Informbiroa od 1948. do 1956. i diktatorsku koncepciju Josifa Staljina, čak i posle 20. kongresa Komunističke partije S S S R-a na kojem su osuđeni Staljinovi metodi. Kasnije se oslonio na Peking. Izgradio je brutalan i represivan sistem u svojoj zemlji. Nikada nije krio teritorijalne pretenzije prema teritoriji Srbije [Kosovo i Metohija], kao i drugim teritorijama tadašnje Jugoslavije. Propagirao je najodvratniju vrstu šovinizma prema Srbima, što je ostala konstanta.

1997. - U jednom beogradskom restoranu ubijen je Radovan Stojičić 'Badža', načelnik Resora javne bezbednosti Srbije, a ubica nije otkriven.

1999. - U centru Beograda usred dana ubijen je novinar Slavko Ćuruvija, prethodno meta žestokih napada režimskih medija. Počinioci ubistva ni posle više godina nisu otkriveni.

2002. - Na ulazu u zdanje Doma Narodne Skupštine Srbije [tadašnje Skupštine SRJ] u Beogradu, bivši ministar unutrašnjih poslova Srbije Vlajko Stojiljković izvršio je samoubistvo, neposredno pošto je i Veće građana usvojilo Zakon o saradnji s Haškim tribunalom. Smrt je zvanično konstatovana dva dana kasnije. Haški tribunal je tokom NATO agresije u maju 1999. protiv Vlajkovića podigao optužnicu za zločine protiv čovečnosti i kršenje zakona i običaja rata snaga Jugoslavije i Srbije na Kosovu i Metohiji.

2002. - U eksploziji kamiona-bombe, koju su aktivirali islamski teroristi u blizini drevne sinagoge El Griba na tuniskom ostrvu Đerba, ubijen je 21 čovek, uključujući 14 Nemačkih turista.

2005. - Umro je američki mikrobiolog Moris Hileman, pionir u istraživanju mnogih vakcina, kao što su vakcine protiv meningitisa i varičele. Tokom višedecenijskog rada, Hileman je doprineo borbi protiv bolesti koje su do tada ubijale ili izazivale teške posledice kod obolelih, kao što su zauške, boginje, meningitis, upala pluća i hepatitis.

1204. - Krstaši, koji su u Četvrtom krstaškom ratu krenuli u Svetu zemlju da oslobode Hristov grob, zauzeli su Konstantinopolj [Carigrad], pretvorivši ga u centar tzv. Latinskog carstva. Vizantija ga je povratila 1261. Pod tursku vlast pao je 1453. i kao Istanbul bio prestonica Osmanlijskog carstva do 1923.

1654. - Irska i Škotska su se ujedinile sa Engleskom.

1684. - Umro je Nikolo Amati, najveći majstor među graditeljima violina porodice Amati iz italijanskog grada Kremone.

1861. - Napadom snaga Konfederacije na tvrđavu Samter u Južnoj Karolini počeo je američki građanski rat.

1871. - Rođen je grčki general i političar Joanis Metaksas. Kao premijer i ministar vojske 1936. raspustio je parlament i do 1941. vladao je kao diktator.

1877. - Velika Britanija anektirala je bursku južnoafričku republiku Transval.

1877. - Rusija je objavila rat Turskoj.

1913. - Rođen je američki džez muzičar Lajonel Hempton. Radio je sa Lujom Amstrongom i Beni Gudmanom. Uveo je vibrafon kao instrument u džez sastav.

1933. - Rođena je španska operska pevačica Monserat Kabalje, jedan od vodećih svetskih soprana u izvođenju Verdija i Donicetija.

1938. - Umro je ruski operski pevač Fjodor Ivanovič Šaljapin, najčuveni bas u istoriji opere.

1941. - U avionskom udesu u Grčkoj poginuo je srpski istoričar Vladimir Ćorović, profesor Beogradskog univerziteta i član Srpske kraljevske akademije.

1941. - Nemačke trupe su u Drugom svetskom ratu ušle u Beograd.

1945. - Umro je predsednik SAD Frenklin Delano Ruzvelt, koji je od 1932. četiri puta biran za predsednika, kao kandidat Demokratske stranke. Njegovom zaslugom SAD su prevladale ekonomsku krizu tridesetih godina, a u Drugom svetskom ratu napustio je izolacionističku politiku SAD i pridružio se evropskim saveznicima u ratu protiv nacističke Nemačke. Mesto predsednika preuzeo je dotadašnji potpredsednik Hari Truman.

1961. - Sovjetski Savez je lansirao prvog čoveka u kosmos. U svemirskom brodu 'Vostok I' kosmonaut Jurij Gagarin načinio je krug oko Zemlje za 108 minuta.

1962. - Umro je francuski vajar i slikar ruskog porekla Antoan Pevzner, jedan od najistajnutijih u pokretu ruskih konstruktivista. Pre egzila u Francusku 1923. godine, pripadao je grupi avangardnih ruskih umetnika sa Kazimirom Maljevičem, Vladimirom Tatljinom i Naumom Gaboom.

1966. - Bombarderi američke avijacije izveli su prve vazdušne napade na Severni Vijetnam.

1980. - U vojnom udaru pod vodjstvom narednika Semjuela Doa ubijen je predsednik Liberije Vilijam Tolbert. Do je potom suspendovao ustav, proglasio se predsednikom i naredio streljanje 13 najviših predstavnika bivšeg režima.

1981. - Umro je američki bokser Džoe Luis, prvak sveta u teškoj kategoriji rekordnih 12 godina [1937-1949.], sa 68 pobeda u 71 meču. Titulu prvaka sveta odbranio je 25 puta.

1987. - Dvojica sovjetskih kosmonauta, Aleksandar Lavejkin i Jurij Romanenko, 'šetajući' kosmosom uspešno su povezali kosmički modul s orbitalnom stanicom 'Mir'.

1993. - Tokom kontrole zone 'zabranjenog leta' iznad Bosne i Hercegovine francuski avion tipa 'miraž' srušio se u Jadransko more.

1997. - Bivši albanski kralj Leka I vratio se u zemlju posle 58 godina izgnanstva.

1999. - U vazdušnim udarima NATO-a na SR Jugoslaviju pogođen je putnički voz na mostu u Grdeličkoj klisuri. Poginulo je 55 putnika, a više desetina ih je ranjeno.

2001. - U mestu Lorjan, u Francuskoj, deaktivirana je bomba zaostala iz Drugog svetskog rata teška 250 kilograma. Bomba je pronađena u centru grada na gradilištu jedne dvorane, između gradske skupštine i lokalnog stadiona.

2001. - Nakon intervencije američkog predsednika Džordža Buša Kina je pristala da nakon 11 dana oslobodi 24 člana posade američkog špijunskog aviona.

2002. - Predsednik Venecuele Ugo Čavez podneo je ostavku pod pritiskom oficira, nakon žestokih sukoba njegovih pristalica i protivnika u kojima je poginulo najmanje 17 ljudi. U roku od 48 sati Čavez je dekretom vraćen na mesto predsednika.

2002. - Jugoslovenski ministar za rad, zdravstvo i socijalnu politiku Miodrag Kovač izvršio je samoubistvo u Madridu, gde je službeno boravio.

2005. - Evropska komisija je u Strazburu usvojila studiju o izvodljivosti za Srbiju i Crnu Goru, kojom je državnoj zajednici omogućen početak pregovora o Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju sa EU. U oktobru te godine u Beogradu je svečano proglašen početak pregovora sa EU.

1519. - Rođena je francuska kraljica italijanskog porekla Katarina de Mediči, ćerka gospodara Firence Lorenca II Medičija. Posle smrti muža Anrija II od 1560. vladala je Francuskom kao regentkinja. Po njenom nalogu izvršen je 1572. pokolj više hiljada hugenota [Bartolomejska noć].

1598. - Francuski kralj Henri IV potpisao je Nantski edikt, kojim se hugenotima [protestanti] priznaju ista prava kao i katolicima. Nantski edikt, neprijateljski primljen od katolika, ukinuo je Luj XIV 18. oktobra 1685. godine.

1605. - Umro je ruski car Boris Godunov. Njegov život inspirisao je Aleksandra Puškina da napiše dramu 'Boris Godunov', a Modesta Musorgskog da komponuje istoimenu operu.

1695. - Umro je francuski pesnik i basnopisac Žan de Lafonten. Ogledao se u svim književnim rodovima [pesme, novele, romani, komedije, tekstovi za opere], ali je u istoriju književnosti ušao delom 'Basne' objavljenim u 12 knjiga. Godine 1684. izabran je za člana Francuske akademije.

1743. - Rodjen je američki državnik i pravnik Tomas DŽeferson osnivač Demokratske stranke, treći predsednik SAD 1801-1809]. Jedan je od glavnih autora 'Deklaracije o nezavisnosti' koja je usvojena 4. jula 1776. godine. Od Napoleona I kupio je 1803. Luizijanu.

1813. - Umro je slavni ruski vojskovođa Mihail Kutuzov. Kao vrhovni komandant ruske vojske zaslužan je za poraz Napoleonovih trupa u Rusiji 1812. Jedan je od glavnih likova u romanu Lava Tolstoja 'Rat i mir'.

1832. - Rođen je srpski slikar Stevan Todorović, član Srpske kraljevske akademije. Izradio je oko 300 portreta savremenika, medju kojima Kornelija Stankovića, Đure Daničića, Vladana Đorđevića, kraljice Natalije.

1848. - Sicilija je proglasila nezavisnost od Napuljske kraljevine.

1869. - U Pančevu je izašao prvi broj nedeljnika 'Pančevac'. U ovom listu objavljen je prvi prevod na srpski jezik 'Komunističkog manifesta'. List je više puta zabranjivan i obnavljan.

1885. - Rođen je mađarski filozof i književni kritičar Đerđ Lukač. Bio je ministar u vladi Imre Nađa 1956, a posle njegovog pada privremeno je proteran u Rumuniju. Kasnije se povukao iz javnog života.

1892. - Rođen je britanski maršal avijacije Artur Haris Bombaš, poznat po taktici 'tepih-bombardovanja' koja je u Drugom svetskom ratu primenjena na Keln, Berlin i Drezden.

1898. - Marija Kiri Sklodovska otkrila je novi element koji je dobio naziv radij. Ovim otkrićem postavljeni su temelji nauke o radioaktivnosti.

1906. - U Dablinu je rođen irski književnik Samjuel Beket, uz Joneska i Ženea najznačajniji predstavnik 'teatra apsurda' ['Čekajući Godoa']. Godine 1969. dobio je Nobelovu nagradu za književnost.

1919. - Britanske trupe su u Amrikaru masakrirale oko 380 Indusa, pristalica vođe pokreta za nezavisnost Indije Mahatme Gandija.

1922. - Rođen je tanzanijski državnik Džulijus Kambarage Njerere jedan od lidera pokreta nesvrstanih i jedan od osnivača Organizacije afričkog jedinstva [1963].

1941. - Rusija i Japan su potpisale sporazum o neutralnosti u
Drugom svetskom ratu.

1945. - Sovjetske trupe pod maršalom Fjodorom Tolbuhinom u Drugom svetskom ratu oslobodile su Beč.

1945. - Teškim zapaljivim bombama američko vazduhoplovstvo u
Drugom svetskom ratu uništilo je veliki deo Tokija.

1963. - Rođen je Gari Kasparov, ruski šahista. U 23 godini postao
je svetski šampion, najmladji u istoriji šaha. Titulu je preuzeo od zemljaka Anatolija Karpova.

1964. - Američki filmski glumac Sidni Poatje dobio je Oskara za film 'Poljski ljiljani', prvi crnac koji je dobio ovo visoko filmsko priznanje.

1966. - U udesu helikoptera poginuo je predsednik Iraka Abdul Salam Arif.

1975. - Vojnim pučem u Čadu zbačen je sa vlasti, a potom ubijen predsednik Fransoa Tombalbaje Vlast je preuzelo Vrhovno vojno veće kojim je predsedavao Feliks Malum.

1975. - Pripadnik hrišćanske milicije u predgrađu Bejruta ubio je u autobusu 22 Palestinca. Taj napad smatra se početkom gradjanskog rata u Libanu.

1981. - Novinarka Vašington posta Dženet Kuk dobila je Pulicerovu nagradu za priču o osmogodišnjem narkomanu. Dva dana kasnije Kuk je vratila nagradu, nakon priznanja da je priču izmislila.

1990. - Sovjetski Savez je priznao odgovornost za masakr više hiljada Poljaka 1940. u Katinskoj šumi.

1995. - Ukrajina je pristala da do 2000. godine zatvori nuklearni reaktor u Černobilju, poznat po tome što je 1986. godine izazvao ogromno radioaktivno zagadjenje.

1996. - U Briselu je završena donatorska konferencija za posleratnu Bosnu i Hercegovinu na kojoj je obećana 1 milijarda i 230 miliona dolara pomoći za obnovu zemlje.

1997. - Nakon dužeg odlaganja papa Jovan Pavle II posetio Sarajevo. Duž puta kojim je trebalo da prođe njegova motorizovana kolona pronadjene su sveže postavljene mine.

1999. - U državi Mičigen [SAD] osuđen je doktor Džek Kervorkian na 10 do 25 godina zatvora za pomoć u samoubistvu Tomasa Jouka, koje je izvršeno godinu dana ranije i snimljeno na video kaseti.

2002. - Stalni Arbitražni sud u Hagu [Holandija] doneo je pravosnažnu odluku kojom je definisana 1,000 kilometara dugačka granica između Etiopije i Eritreje, čime je okončan sukob koji je kulminirao dvogodišnjim ratom [1998-2000] između te dve afričke zemlje.

1629. - Rođen je holandski matematičar i astronom Kristijan Hajgens. Otkrio je prsten oko Saturna i konstruisao časovnik sa klatnom.

1759. - U Londonu je umro nemački kompozitor Georg Fridrih Hendl. Njegov veliki opus sadrži opere, oratorije i veliki broj kompozicija za orkestar, a najpoznatiji su oratoriji 'Mesija', 'Izrael u Egiptu' i 'Saul'.

1849. - Na inicijativu revolucionarnog lidera Lajoša Košuta Mađarska je proglasila nezavisnost od Austrije.

1865. - Predsednik SAD Abraham Linkoln smrtno je ranjen u atentatu nekoliko dana nakon završetka građanskog rata. Na njega je u loži vašingtonskog pozorišta pucao Džon But. Preminuo je sledećeg dana, a novi predsednik postao je Endrju Džonson.

1883. - Rođen je srpski pisac Sima Pandurović, jedan od osnivača srpske moderne.

1900. - Predsednik Francuske Emil Lube otvorio je u Parizu Međunarodnu izložbu koja se prostirala na 547 jutara, najveću te vrste u istoriji Evrope.

1904. - Rođen je engleski pozorišni i filmski glumac Ser DŽon Gilgud. Slavu je stekao ulogama Šekspirovih junaka, a filmsku nagradu Oskar dobio je 1981. za ulogu u filmu 'Artur'.

1907. - Rođen je haićanski predsednik Fransoa Divalije, 'Papa Dok'. Bio je predsednik-diktator Haitija od 1957. do smrti 1971. godine.

1914. - Umro je američki filozof i logičar Čarls Sanders Pirs, osnivač pragmatizma, pravca kojeg je kasnije razvio Vilijam Džejms.

1917. - Umro je poljski lekar Ludovik Lazar Zamenhof, izumitelj veštačkog jezika esperanto. Pod pseudonimom Dr Esperanto izdao je 1887. godine udžbenik novostvorenog jezika 'Lingvo Internacia'.

1930. - Ruski pesnik Vladimir Vladimirovič Majakovski, jedan od
utemeljivača ruskog futurizma, autor lirskih poema 'Oblak u pantalonama' i 'Flauta kičma', izvršio je samoubistvo u Moskvi.

1931. - U Španiji je proglašena republika nakon abdikacije i bekstva iz zemlje kralja Alfonsa III. Republiku je 1939, posle
trogodišnjeg gradjanskog rata, ukinuo general Francisko Franko.

1945. - Savezničke trupe uhapsile su nemačkog diplomatu i političara Franca fon Papena i izručile ga sudu za ratne zločine u Nirnbergu. Oslobođen je krivice, kasnije je u Nemačkoj osuđen na osam godina zatvora, ali je pušten već 1949.

1969. - Umro je srpski književni istoričar Petar Kolendić, profesor Beogradskog univerziteta i član Srpske akademije nauka i umetnosti, poznat po studijama i raspravama o staroj dubrovačkoj i dalmatinskoj književnosti.

1975. - U Sikimu [severoistočna Indija] ukinuta je monarhija i proglašena republika. Sikim je postao 22. država Indijske Unije.

1986. - Umrla je francuska književnica Simon de Bovoar, životna saputnica Žan Pol Sartra. Njena knjiga 'Drugi pol' bila je inspiracija feminističkog pokreta.

1988. - U Ženevi su Avganistan i Pakistan potpisali sporazum o Avganistanu, a ŠSR i SAD su dali izjave o nemešanju i neintervenciji. Sporazumom je predviđen povratak avganistanskih izbeglica iz Pakistana i povlačenje sovjetskih trupa iz Avganistana.

1994. - Dva američka borbena aviona F-15 greškom su, iznad severnog Iraka, oborila dva američka helikoptera, usmrtivši svih 26 ljudi u njima.

1995. - Svetska zdravstvena organizacija saopštila je da u bivšoj Jugoslaviji ima oko milion ljudi kojima je potrebna medicinska pomoć zbog psiholoških trauma izazvanih ratom.

1999. - Najmanje 75 ljudi je poginulo, a 25 je teško ranjeno u Metohiji u dve izbegličke kolone, koje su raketirali avioni NATO-a.

1999. - Pakistan je izvršio probu balističke rakete dometa 2.000 kilometara, sposobnu da nosi nuklearne projektile.

2000. - Mitingom u centru Beograda, pod geslom 'Stop teroru - za demokratske izbore', srpska opozicija počela je koordiniranu akciju za demokratske promene u zemlji.

2003. - Na zasedanju u Luksemburgu šefovi diplomatija Evropske unije odlučili su da zabrane ulazak na teritoriju EU svim licima na Balkanu koja pomažu haškim optuzenicima na slobodi.

2003. - U blizini Bagdada američke specijalne snage uhapsile su bivšeg lidera palestinskog gerilskog pokreta Abu Abasa, optuženg da je organizovao otmicu italijanskog putničkog broda 'Akile Lauro' 1985. godine i ubistvo Amerikanca Leona Klinghofera koji je bačen u Sredozemno more.

_________________

[


1450. - U poslednjoj fazi Stogodišnjeg rata Francuzi su u bici kod Forminjija porazili Engleze, čime je okončana engleska dominacija u Normandiji.

1469. - Rođen je indijski duhovni učitelj, guru Nanak, osnivač sikizma. Njegovi sledbenici Siki žive uglavnom u Indiji, a najbrojniji su u državama Pandžab i Harijana.

1755. - Doktor Samjuel Džonson, engleski pesnik, novinar i leksikograf, objavio je 'Rečnik engleskog jezika', prvi moderni engleski rečnik.

1765. - U Sankt-Peterburgu je umro Mihail Vasiljevič Lomonosov, ruski naučnik, pesnik i akademik, enciklopedist svetskog glasa. Bavio se i fizikom, hemijom, geografijom i astronomijom i znatno doprineo razvoju tih nauka. Autor je prve ruske gramatike i osnivač Moskovskog univerziteta [1755], koji i danas nosi njegovo ime.

1764. - U Versaju je umrla Žan-Antoaneta Puason, markiza De Pompadur, ljubavnica kralja Luja XV i jedna od najuticajnijih ličnosti na njegovom dvoru.

1843. - Rođen je američki pisac Henri Džejms. Napisao je oko 100 knjiga, među kojima su najpoznatiji romani 'Portret jedne lejdi', 'Amerikanac', 'Dejzi Miler', 'Roderik Hadson'...

1909. - Austrijski car odobrio je Statut za autonomnu upravu u Bosni i Hercegovini.

1912. - Na prvom putovanju iz Velike Britanije u SAD potonuo je'Titanik', najveći i najluksuzniji prekookeanski brod svog doba. Život je izgubilo 1.523 od 2.224 putnika.

1912. - Rođen je korejski diktator Kim Il Sung. Upravljao je Severnom Korejom od osnivanja te zemlje 1948. do smrti 1994. Smrću 'velikog vođe', kako su ga podanici zvanično oslovljavali, okončana je jedna od najdužih apsolutističkih vladavina u 20. veku.

1923. - Insulin, koji je kanadski naučnik, nobelovac Frederik Banting, otkrio 1921. godine, počeo je da se koristi u lečenju dijabetesa.

1941. - Jugoslovenska vlada, na čelu sa njenim predsednikom, generalom Dušanom Simovićem, napustila je zemlju posle nemačke okupacije. Dan ranije iz zemlje je otišao i kralj Petar II Karađorđević.

1945. - Britanske trupe su u Drugom svetskom ratu oslobodile nemački koncentracioni logor Bergen-Belzen.

1952. - Frenklin banka u Njujorku izdala je prvu kreditnu karticu u svetu.

1968. - Dva sovjetska satelita bez ljudske posade, Kosmos 212 i 213, automatski su se spojili dok su kružili u zemljinoj orbiti.

1974. - Nakon petnaestogodišnje vladavine, vojnim pučem svrgnutje s vlasti predsednik Nigera Diori Hamani.

1979. - U zemljotresu na Crnogorskom primorju poginulo je više od sto ljudi, oko 600 je povređeno, a više od 80.000 ostalo je bez kuća.

1980. - U Parizu je umro francuski filozof i književnik Žan Pol Sartr, jedan od najznačajnijih predstavnika egzistencijalizma. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1964, ali je odbio da je primi ['Mučnina', 'Zid', 'Biće i ništavilo', pozorišni komadi 'Mušice', 'Iza zatvorenih vrata', 'Prljave ruke'].

1986. - Američki avioni bombardovali su Tripoli i Bengazi u znak odmazde za pogibiju dvojice Amerikanaca u eksploziji bombe u diskoteci u Berlinu 5. aprila. U bombardovanju je ubijeno oko 40 ljudi, među kojima i usvojena kćerka libijskog lidera Moamera Gadafija.

1989. - Na fudbalskom stadionu u Šefildu, u severnoj Engleskoj, pod srušenim tribinama poginulo je 96, a povređeno 200 ljudi kada su na već prepun stadion puštene nove grupe navijača.

1989. - Umro je kineski političar Hu Jaobang, šef Komunističke partije Kine od 1981. do januara 1987, kad je smenjen pod optužbom da je dopustio prodor ideja 'buržoaskog liberalizma'. Na dan njegove smrti, studenti u Pekingu i Šangaju izašli su na ulice da bi izrazili žalost. To je bio početak velikog studentskog protesta koji je okončan krvoprolićem početkom juna 1989. na centralnom pekinškom trgu Tjenanmen.

1990. - U Njujorku je u 85. godini umrla filmska glumica švedskog porekla Greta Garbo, 'božanstvena Greta', kako su je nazivali obožavaoci. Smatra se jednom od najvećih glumica 20. veka nemog i zvučnog filma ['Kraljica Kristina', 'Ana Karenjina', 'Marija Valevska', 'Mata Hari'].

1992. - UN su uvele sankcije protiv Libije zbog njene umešanosti u podmetanje bombe u avion kompanije Pan Ameriken koji je eksplodirao iznad mesta Lokberi u Škotskoj 1988. i rušenje francuskog aviona iznad Nigera 1989. godine.

1996. - 'Komisija za istinu' u Južnoj Africi, formirana da ispita zloupotrebu vlasti u vreme aparthejda, otvorila je istražni postupak.

1996. - Od podmetnute eksplozivne naprave oštećena je Bajrakli džamija u Beogradu. Beogradski muftija Hamdija Jusufspahić izjavio je da je to je bio sedmi napad na Bajrakli džamiju od 1990. godine.

1997. - Tokom hodočašća, u požaru koji je zahvatio šatorsko naselje blizu Meke, u Saudijskoj Arabiji, poginula su 343 hodočasnika.

1998. - Bivši kambodžanski diktator Pol Pot umro je od srčanog udara. Tokom njegove četvorogodišnje vladavine, od 1975. do 1979, više od milion ljudi je ubijeno ili je umrlo od mučenja, gladi i bolesti.

1999. - NATO preuzeo odgovornost za bombardovanje konvoja izbeglica na Kosovu, tokom kojeg je, prema jugoslovenskim izvorima, poginulo 75 civila.

2002. - U nesreći putničkog aviona kineske kompanije Air Ćina, izazvanoj lošim vremenskim uslovima, poginule najmanje 122 osobe.

2003. - Na 18 godina zatvora osudjen je Folkert van der Graf, ubica holandskog političara Pima Fortjina. To je bilo prvo političko ubistvo u Holandiji u poslednja preko tri veka.

2005. - U memorijalnom parku holokausta u Bruklinu otkrivena je spomen ploca žrtvama logora Jasenovac [Hrvatska], što je prvi javni spomenik u SAD stradalima u tom logoru.

1346. - Srpski kralj Dušan Stefan Nemanjić u Skoplju je na Vaskrs krunisan za cara Srba, Grka i Arbanasa. Istovremeno je proglašena Srpska patrijaršija s prvim srpskim patrijarhom Joanikijem. Bio je to period najvećeg ekonomskog, vojnog, političkog i kulturnog uspona srpske feudalne države, koja je teritorijalno bila veća nego ikad - sem zemalja ranije srpske kraljevine, obuhvatala je Mačvu, Zahumlje, sadašnju Albaniju, Epir, Tesaliju, Akarnaniju, Etoliju i svu Makedoniju do Hristopolja (Kavala), izuzev Soluna. Država je počivala na načelu zakonitosti - prema Dušanovom zakoniku, usvojenom 1349. i dopunjenom 1354. - zakon je jači i od suprotne volje vladara. Prerana smrt 1355. sprečila je cara Dušana da stvori državu koja bi zamenila Romejsko (Vizantijsko) carstvo, oslabljeno turskom najezdom, čiju je opasnost car Dušan najbolje osetio, te pokušao da sa zemljama Zapada organizuje zajedničku odbranu, što je osujećeno, najviše zbog surevnjivosti ugarskih kraljeva.

1705. - Engleska kraljica Ana dodeljuje Isaku Njutnu titulu viteza .

1854. - San Salvador uništen je u snažnom zemljotresu.

1862. - Okrug Kolumbija ukida ropstvo.

1872. - Rođena je srpska slikarka nemačkog porekla, Babet Bahmajer (Babette Bahmayer), poznata kao Beta Vukanović, koja je tokom bezmalo 80 godina naslikala impozantan broj ulja, akvarela i crteža, a kao pedagog uticala na generacije srpskih slikara. Na studijama slikarstva u Minhenu upoznala je svog budućeg supruga, Rista Vukanovića, takođe slikara. S njim je 1898. došla u Beograd, grad kojem je ostala privržena do kraja života 1972. S velikom predanošću je učestvovala u umetničkom životu patrijarhalne Srbije. Zaslugom umetničkog para Vukanivić, Beograd je dobio slikarsku školu, koja je prerasla u Umetničku školu. Beta Vukanović je i jedan od osnivača "Lade" i "Cvijete Zuzorić" - društva srpskih umetnika, slikara i vajara - i začetnik za ono doba relativno smele karikature. Isprva je slikala u maniru impresionista, ali se kasnije približila čvršćoj realističkoj formi.

1889. - Rođen je Čarli Čaplin, glumac, scenarista, reditelj i kompozitor. Karijeru je otpočeo u putujućim cirkusima Engleske, a na filmu se prvi put pojavio u SAD-u, snimajući kratke šale za kompaniju "Kiston". Ubrzo stvara lik Šarla, skitnice punog osećanja i dobrote. Glavni filmovi: "Idila u polju", "Mirna ulica", "Svetlosti velegrada", "Veliki diktator"...

1912. - Herijet Kvimbi je postala prva žena pilot koja je preletela Engleski kanal.

1917. - V.I. Lenjin vraća se u Rusiju kako bi otpočeo boljševičku revoluciju.

1929. - "Njujork Jenkiji" postaju prvi bejzbol tim koji na svojim dresovima nose brojeve.

1940. - Prvi put je na televiziji prikazana jedna bejzbol utakmica.

1944. - Beograd je je u Drugom svetskom ratu, na pravoslavni Vaskrs, u skladu sa odobrenjem Josipa Broza, bombardovala saveznička američka i britanska avijacija, navodno radi uništenja vojnih i privrednih objekata i zgrada u koje su Nemci bili smestili administraciju. U napadu je učestvovalo 130 bombardera, a sutradan ih je bilo bezmalo 600. Bombe su bacane po sistemu "tepih", široko zahvatajući stambene četvrti, pa je poginulo najmanje 1.160 civila - šest puta više nego okupatorskih vojnika.

1992. - Košarkaši beogradskog "Partizana" u Istanbulu su postali prvaci Evrope pobedom nad "Žoventutom" iz Barselone (kod nas poznatim kao "Huventud") rezultatom 71:70 (40:34).

Danas je imendan Beograda. Ime Beli grad prvi put je pomenuto 878. u pismu pape Jovana VIII (Iohannes). U poslanici sačuvanoj u vatikanskom arhivu koju je papa poslao bugarskom knezu Borisu, navodi se da se otac Sergije, zbog poročnog zivota, opoziva s dužnosti beogradskog episkopa (episkopatus Bellogradensis). Od tada se Singidunum, koji su u četvrtom veku pre nove ere osnovali Kelti, zove Beograd (Bjelgrad).

1492. - Kristofor Kolumbo potpisao je ugovor sa Španijom o putovanju u Indiju.

1521. - Martin Luter je ekskomuniciran iz katoličke crkve.

1817. - U Hartfordu u SAD-u otvorena je prva škola za gluve osobe.

1860. - Crna Gora i Otomansko carstvo su, dve godine posle teškog turskog poraza na Grahovu, potpisali protokol o razgraničenju. U granicama Crne Gore ostali su: Grahovo, deo Banjana, Nikšićke Rudine, Župa nikšićka, veći deo Drobnjaka, Lipovo, deo Kuča, Gornji Vasojevići i Dodoši. Tada su velike sile priznale, mada još uvek ne formalno, nezavisnost Crne Gore.

1919. - Umro je srpski pisac i publicista Svetozar Ćorović, koji je sa srpskim piscima Aleksom Šantićem i Jovanom Dučićem pokrenuo u Mostaru list "Zora", unutar kojeg je ostvario plodan pripovedački i urednički rad. Bio je među vodećim srpskim nacionalistima koji su se borili protiv okupatorskog austrougarskog režima u Bosni i Hercegovini. U Prvom svetskom ratu je interniran i potom mobilisan. Otpušten je usled bolesti, a ubrzo je i umro. U svojim pripovetkama, dramama i romanima opisivao je život u Hercegovini, pišući stilom koji se odlikuje živopisnošću i lakoćom kazivanja. Dela: romani "Stojan Mutikaša", "Ženidba Pere Karantana", "Majčina Sultanija", zbirke pripovedaka "U časovima odmora", "Moji poznanici", "Brđani" i drame "Zulumćar", "On", "Adam-beg", "Ajša".

1924. - Rođen je srpski vajar Jovan Kratohvil, profesor Univerziteta umetnosti u Beogradu, rektor od 1971. do 1973. Autor je niza spomenika, uključujući spomenike palim borcima na Majevici i u Zemunu, spomenik na Avali sovjetskim ratnim veteranima, poginulim u avionskom udesu, i spomen-kosturnicu u Sansepolkru u Italiji. Kao mladić, bio je i vrhunski sportista: pre Drugog svetskog rata prvak Jugoslavije u plivanju, a posle rata šampion države u streljaštvu i osvajač drugog mesta na Svetskom streljačkom prvenstvu.

1941. - Opunomoćenici Vrhovne komande bivše jugoslovenske vlade, šef diplomatije Aleksandar Cincar-Marković i general Radivoje Janković, potpisali su u Drugom svetskom ratu, u zgradi čehoslovačkog poslanstva u Beogradu, akt o kapitulaciji oružanih snaga kraljevine Jugoslavije, koji im je izdiktirao nemački komandant, general Maksimilijan fon Vajks. Treći Rajh je nametnuo "bezuslovnu, potpunu i neograničenu" kapitulaciju, vojska Jugoslavije je uglavnom odvedena u zarobljeništvo, a zemlja podeljena između Nemačke, Italije, Mađarske i Bugarske. Jugoslovenska ratna flota pripala je Italiji, izuzev jedne podmornice, dve motorne torpiljerke, koje su umakle, i razarača "Zagreb", koji su uspeli da potope poručnici bojnog broda - Milan Spasić i Sergej Mašera.

1946. - Poslednje francuske trupe napuštaju Siriju.

1964. - Zvanično predstavljen "Ford Mustang".

1969. - Sirhan Sirhan osuđen je za atentat na senatora Roberta F. Kenedija.

1970. - Pol Mekartni objavio je prvi solo album pod nazivom "Mekartni".

1999. - Održan je Beogradski maraton. Tradiciju međunarodne maratonske trke u Beogradu nije prekinula ni agresija NATO-a na Jugoslaviju. U trci rekreativaca, pod sloganom "Trči iz zadovoljstva, ne od bombi", učestvovalo je oko 15.000 ljudi, mahom mlađih.

1480. - Rođena je Lukrecija Bordžija, mecena umetnika i naučnika u vreme italijanske renesanse, vanbračna ćerka pape Aleksandra VI.

1797. - Rođen je francuski državnik i istoričar Luj Adolf Tjer, osnivač i prvi predsednik Treće republike od 1871. do 1873. godine.

1820. - Rođen je austrijski kompozitor i dirigent Franc fon Zupe.

1882. - U Londonu je rodjen američki dirigent poljskog porekla Leopold Stokovski, osnivač Američkog simfonijskog orkestra.

1906. - Od zemljotresa u San Francisku poginulo je više od hiljadu ljudi, a oko 200.000 ostalo je bez kuća.

1909. - U Vatikanu je beatifikovana francuska heroina iz 15. veka Žana D'Ark - Jovanka Orleanka. Kanonizacija je izvršena 1920.

1922. - Umro je srpski pisac i političar Svetomir Nikolajević, profesor Velike škole, član Srpske kraljevske akademije, premijer Srbije i ministar unutrašnjih poslova. Jedan je od osnivača Radikalne stranke.

1936. - Umro je italijanski kompozitor Otorino Respigi.

1942. - Američki avioni u Drugom svetskom ratu prvi put su bombardovali Tokio, Jokohamu i Nagoju.

1946. - Zvanično je raspuštena Liga naroda, a njena imovina preneta je na novoosnovane Ujedinjene nacije.

1946. - SAD su priznale Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju pod vođstvom Josipa Broza Tita.

1951. - U Parizu su Belgija, Zapadna Nemačka, Italija, Luksemburg, Francuska i Holandija potpisale ugovor o osnivanju Evropske zajednice za ugalj i čelik. To je bio početak stvaranja Evropske ekonomske zajednice, odnosno Evropske unije.

1954. - Gamal Abdel Naser, jedan od vođa udara kojim je 1953. svrgnut kralj Faruk I, postao je premijer i vojni guverner Egipta.

1955. - Umro je nemački naučnik Albert Ajnštajn, tvorac teorije relativiteta. Od dolaska nacista na vlast u Nemačkoj 1933. živeo je u SAD. Nobelovu nagradu za fiziku dobio je 1921. godine.

1955. - U indonežanskom gradu Bandungu počela je afroazijska konferencija 29 zemalja, na kojoj su utvrđeni principi Pokreta nesvrstanih kao alternative vojnim blokovima - NATO-u i Varšavskom ugovoru.

1956. - Raspušten je Informbiro, savetodavno i koordinaciono telo devet evropskih komunističkih i radničkih partija, kojim su dominirali sovjetski komunisti.

1980. - Južna Rodezija je pod nazivom Zimbabve postala 50. nezavisna zemlja Afrike. Na dvogodišnjicu sticanja nezavisnosti, glavni grad Solzberi preimenovan je u Harare.

1983. - Bombaš samoubica uleteo je automobilom u Ambasadu SAD u Bejrutu. Od eksplozije su poginule najmanje 63 osobe, a više od stotinu je ranjeno.

1994. - Počeo je građanski rat u Ruandi.

1996. - U Kairu je poginulo 18 grčkih turista kada su islamski teroristi otvorili vatru na turistički autobus.

1996. - Više od 100 libanskih izbeglica ubijeno je kada je izraelska artiljerija otvorila vatru na izbeglički logor.

1999. - SR Jugoslavija je, u vreme vazdušne intervencije NATO-a na SRJ, prekinula diplomatske odnose sa Albanijom zbog situacije na Kosovu.

2004. - Umro je Ratu Sir Kamisese Mara [83], osnivač države Fidži.






1689. - Umrla bivša švedska kraljica Kristina Avgusta, koja je 1644. okončala rat s Danskom i 1648. godine Tridesetogodišnji rat, učinivši Švedsku velikom silom, a Baltik 'švedskim morem'.

1775. - Američki rat za nezavisnost počeo je porazom Britanaca kod Leksingtona i Konkorda.

1783. - Kongres SAD objavio da je pobedonosno okončan rat za nezavisnost od Velike Britanije.

1824. - Umro engleski pisac Džordz Gordon Bajron, jedan od rodonačelnika evropskog romantizma.

1881. - Umro engleski državnik Bendžamin Dizraeli, osnivač i vođa konzervativaca, premijer 1868. i od 1874. do 1880.

1882. - Umro engleski prirodnjak Čarls Robert Darvin, tvorac teorije o evoluciji živih bića, nazvane darvinizam.

1906. - Umro francuski fizičar i hemičar Pjer Kiri, koji je sa suprugom Marijom Kiri-Sklodovskom i Antoanom Anrijem Bekerelom podelio 1903.

1911. - U Portugaliji odvojena crkva od države.

1921. - Stupio na snagu zakon o podeli Irske na Republiku Irsku i Severnu Irsku [veći deo istorijskog Alstera], koja je ostala deo Ujedinjenog Kraljevstva.

1932. - Vlada Kraljevine Jugoslavije donela je Zakon o zaštiti zemljoradnika kojim je proglašen šestomesečni moratorijum na dugove i obustavljena prisilna zaplena imovine.

1943. - Preživeli Jevreji Varšavskog geta, iz kojeg su do tada nemački nacisti likvidirali pola miliona ljudi, digli su ustanak i do 16. maja 1943. odolevali su neuporedivo jačim nacističkim snagama.

1967. - Umro nemački državnik Konrad Adenauer, kancelar Zapadne Nemačke od 1949. do 1963. Do dolaska nacista na vlast 1933. bio je advokat i gradonačelnik Kelna.

1971. - Sovjetski Savez lansirao kosmičku stanicu 'Saljut' u orbitu oko Zemlje.

1975. - Maoistički pokret 'Crvenih Kmera' ovladao je celom Kambodžom.

1975. - S kosmodroma Bajkonur [u današnjem Kazahstanu] sovjetskom raketom lansiran je prvi indijski veštački satelit.

1984. - Lansiran prvi kineski telekomunikacioni satelit, što su pre Kine uspeli samo Sovjetski Savez i SAD.

1989. - U eksploziji tokom pomorskih manevara u Atlantiku na američkom vojnom brodu 'Ajova' poginulo je 47 ljudi.

1993. - Više od 80 pripadnika jedne američke verske sekte, uključujući njihovog vodju Dejvida Koreša, ubili su federalni agenti kad su - posle 51 dana opsade - upali u sedište sekte u teksaškom gradu Vako.

1994. - U Francuskoj na doživotnu robiju osuđen nacistički ratni zločinac u Drugom svetskom ratu Pol Tuvije.

1995. - U eksploziji podmetnutoj u jednu federalnu zgradu u američkom gradu Oklahoma Siti poginulo je najmanje 168 ljudi.

1999. - Prilikom NATO bombardovanja Novog Sada pogođena je arhitektonski izuzetno vredna zgrada Izvršnog veća Vojvodine u najužem gradskom jezgru - popularna 'Banovina'.

2000. - U najtežoj nesreći u istoriji filipinskog vazduhoplovstva poginuo je 131 putnik i član posade kad se avion kompanije 'Er Filipins' srušio u blizini grada Davao na jugu Filipina.

2005. - Nemački kardinal Jozef Racinger izabran je za 265. poglavara rimokatoličke crkve i uzeo je ime Benedikt XVI.

2007. - Umro francuski glumac Žan-Pjer Kasel.

1526. - U bici kod Panipata mogulski vođa Baber je sa 2.000 boraca porazio 10.000 vojnika sultana Ibrahima od Delhija, čime je otpočela dvoipovekovna vladavina Mogula nad Indijom.

1653. - Vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel raspustio je parlament, Vojno veće donelo je novi ustav, a Kromvel je imenovan doživotnim lordom-protektorom.

1657. - U englesko-španskom ratu, engleska flota, pod komandom
admirala Roberta Blejka napala je i potopila svih 16 španskih ratnih brodova u luci Santa Kruz na Tenerifima, a potom je razorila grad.

1768. - Umro je italijanski slikar Kanaleto, jedan od najboljih pejzažista 18. veka.

1792. - Francuska je objavila rat Austriji, Pruskoj i Sardinskoj kraljevini [Pijemont].

1808. - Rodjen je Napoleon III, car Francuske od 1852 do 1870. godine. Posle poraza u francusko-pruskom ratu zbačen je sa prestola, a u Francuskoj je proklamovana Treća Republika.

1841. - U filadelfijskom listu 'Grahams magazin' objavljena je pripovetka Edgara Alana Poa 'Ubistva u ulici Morg' koja se smatra prvom detektivskom pričom.

1889. - U Austriji je rođen Adolf Hitler, osnivač Nacional-socijalističke partije, kancelar i diktator Nemačke od 1933. do 1945. godine.

1893. - Rođen je katalonski slikar i vajar Huan Miro jedan od najznačajnijih nadrealističkih umetnika 20. veka.

1893. - Rođen je američki filmski glumac Harold Lojd jedan od najslavnijih komičara nemog filma ['Sigurnost na poslednjem mestu', 'Brucoš', 'Čuvaj se, profesore', 'Luda sreda'].

1912. - Rođen je irski književnik Bram Stoker, autor 'Drakule'.

1919. - U Beogradu je počeo osnivački kongres Socijalističke radničke partije Jugoslavije, koja je 1920, na kongresu u Vukovaru, promenila ime u Komunistička partija Jugoslavije.

1936. - Italijanske trupe su okupirale Etiopiju.

1947. - Umro je kralj Danske Kristijan X Veliku popularnost stekao je otporom nemačkoj okupaciji za vreme drugog svetskog rata.

1972. - Američki svemirski brod 'Apolo-16' spustio se na Mesec.

1984. - Velika Britanija je objavila da će njena administracija u Hongkongu prestati sa radom 1997. godine.

1986. - Pijanista Vladimir Horovic, koji je napustio Rusiju 1925, održao je nakon 61 godine svoj prvi koncert u ŠSR.

1992. - Snage bosanskih Srba izvršile su blokadu Sarajeva, zahtevajući podelu grada. Blokada i granatiranje grada trajali su tokom celog bosanskog rata koji je završen potpisivanjem Dejtonskog sporazuma u novembru 1995.

1995. - Umro je jugoslovenski političar i pisac Milovan Đilas, jedan od najbližih saradnika Josipa Broza Tita do 1954. Posle serije članaka objavljenih u beogradskom dnevniku 'Borba' u kojima je kritikovao tadašnje jugoslovensko rukovodstvo, smenjen je sa svih funkcija, a potom je postao najpoznatiji jugoslovenski disident. Đilas je rođen 12. juna 1911. godine u Crnoj Gori.

1999. - Tokom vazdušnih napada NATO na SR Jugoslaviju u Hramu Svetog Save u Beogradu liturgiju su služili ruski i srpski patrijarh Aleksej II i Pavle, posle koje su se 'Molitvom za mir' obratili desetinama hiljada ljudi okupljenih na platou ispred najveće beogradske crkve.

2003. - Kinesko ministarstvo zdravlja je saopštilo da je od atipične upale pluća u Pekingu obolelo 339 osoba, od kojih je 18 umrlo, čime su kineske vlasti prvi put zvanično priznale razmere epidemije SARS-a u prestonici. SARS je te godine pogodio 20 zemalja, a najviše zaraženih registrovano je u Kini, 5.329 osoba, zatim u Hong Kongu, 1.754 lica.






753. pre n. e. - Današnji dan se tradicionalno smatra danom kada je osnovan antički Rim.

1816. - Rođena je Šarlot Bronte, jedna od triju sestara Bronte, istaknutih engleskih književnica. Šarlot je bila učiteljica i vaspitačica. Sa sestrama Emili i Anom dala je zbirku pesama, a sama je prvim štampanim romanom, "Džejn Ejr", odmah stekla slavu. Umrla je 1855. godine.

1828. - Noa Vebster objavljuje prvi američki rečnik.

1836. - Odigrala se bitka kod San Jacinto-a, u kojoj je Teksas izvojevao nezavisnost od Meksika.

1882. - U Narodnom pozorištu u Beogradu izvedena je prva srpska opereta - "Vračara" Davorina Jenka, autora srpske himne "Bože pravde".

1903. - Umro je srpski vojvoda Peko Pavlović, jedan od prvih oficira crnogorskog kneza Danila Petrovića. U ustanku u Hercegovini 1875.godine predvodio je 1000 dobrovoljaca iz Crne Gore i organizovao ustaničku vojsku, svrstavši 11.000 Hercegovaca u 12 bataljona. Evropska štampa, koja je opširno pisala o ustanku, posebno je isticala vojvodino vrsno komandovanje, koje je Turcima nanelo velike gubitke. Zbog sukoba s knezom Nikolom Petrovićem, koji mu je oduzeo komandu nad ustanicima, vojvoda Peko Pavvović je neko vreme bio u emigraciji u Bugarskoj i Srbiji.

1914. - Američki marinci zauzimaju Vera Kruz u Meksiku, gde ostaju šest meseci.

1959. - Upecana je ajkula teška 1.211 kilograma, ujedno i najteža riba ikada uhvaćena posredstvom štapa.

1960. - Brazilija je svečano proglašena za glavni grad Brazila. Izgrađena je u skladu sa savremenim urbanističkim tendencijama i ubraja se u najmodernije gradove na svetu. Urbanistički plan ovog grada izradio je arhitekt L. Kosta, a planove za administrativne zgrade - O. Nimajer.

1963. - Prvi put su se susreli Bitlsi i Roling Stonsi.

1967. - Svetlana Alliluyeva, ćerka Josifa Visarjonoviča Staljina, emigrira u Njujork.

1977. - Na Brodveju je prvi put odigrana predstava "Eni", koja će potom biti izvedena još 2.377 puta.

1984. - Nakon što je 37 nedelja bio na vrhu top-listi, album Majkla Džeksona "Thriller" ustupa mesto albumu "Footloose".

1989. - 100,000 kineskih studenata se okupilo na trgu Tienanmen u Pekingu.

1993. - Umro je Fransoa Divalije, "Papa Dok", predsednik Haitija od 1957. godine. Diktatorski režim održavao je uz pomoć gangsterske milicije pod nazivom "Tonton Makut".

1993. - Vrhovni sud Bolivije osudio je na 30 godina zatvora bivšegdiktatora Luisa Garsiju Mesu zbog masovnih ubistava i kršenja ustava.

1996. - Koalicija levog centra "Maslinovo drvo" pobedila je naIzborima u Italiji. To je bila prva pobeda levice u Italiji od Drugog svetskog rata.

1997. - Prvi kineski vojnici ušli su u Hongkong u okviru pripremaza prelazak te britanske kolonije 1. jula pod suverenitet Kine.

1999. - U vazdušnim napadima NATO na SR Jugoslaviju pogođeni suposlovna zgrada "Ušće" u Novom Beogradu i Žeželjev most na Dunavu u Novom Sadu.

2000. - Parlament Rusije ratifikovao je rusko-američki Sporazum oograničavanju nuklearnog naoružanja, START 2.

2003. - U svom domu na jugu Francuske, u 70. godini života umrlaje Nina Simon, američka džez pevačica, čiji su singlovi "I Love Porgy", "To Love Somebody", "Ne me quitte pas" i druge dostigle milionski tiraž. Nastupala je u "Karnegi Holu" i pariskoj "Olimpiji", bila je izvrsna pijanistkinja i borac za prava crnaca.

2003. - Kapetan bivše Jugoslovenske narodne armije Miroslav Radić dobrovoljno se predao srpskim vlastima i 17. maja je isporučen Haškom tribunalu, pred kojim je optužen za ratne zločine u Vukovaru zajedno sa Miletom Mrkšićem i Veselinom Šljivančaninom.

2004. - Bivši izraelski nuklearni tehničar Mordehaj Vanunuizašao je iz zatvora Aškelon, na jugu Izraela, u kojem je proveo 18 godina, od čega 11 u samici, zbog izdaje i špijunaže. Vanunu je uhapšen i osuđen nakon što je 1986. u intervjuu britanskom listu "Sandej tajms" (Sunday times) otkrio izraelski program razvoja nuklearnog oružja.

1451. - Rođena je kraljica Kastilje Isabela I, jedna od najznačajnijih ličnosti španske monarhije. Sa mužem, kraljem Aragona Ferdinandom II, osnivač je španske države. Bila je pokrovitelj Kolumbovih pomorskih ekspedicija.

1500. - Portugalski moreplovac Pedro Alvares Kabral na putu za Indiju otkrio je Brazil.

1529. - U Saragosi je potpisan ugovor kojim su Španija i Portugalija odredile granice interesnih zona u Tihom okeanu.

1724. - Rođen je jedan od najvećih svetskih mislilaca, nemački filozof Imanuel Kant čije je delo imalo ogroman uticaj na ukupnu filozofiju ['Kritika čistog uma', 'Kritika praktičnog uma' 'Kritika rasudne snage', 'Opšta istorija prirode i teorije neba'].

1766. - Rođena je francuska književnica Ana Lujza Žermen NekerAnne Louise Germaine Necker], baronica od Stal-Holštajna, poznata kao Madam de Stal. Knjigom 'O Nemačkoj' dala je veoma značajan doprinos teoriji francuskog i evropskog romantizma. Njen salon u Parizu bio je čuveno mesto okupljanja intelektualaca toga vremena.

1838. - Britanski brod 'Sirijus' prvi je prešao Atlantski okean koristeći isključivo parni pogon. Putovanje od britanske luke Kork do američke luke Njujork trajalo je 18 dana i deset časova.

1870. - Rođen je Vladimir Iljič Uljanov - Lenjin, vođa Oktobarske revolucije u Rusiji 1917, osnivač Komunističke partije i prvi sovjetski lider.

1881. - Rođen je ruski političar Aleksandar Fjodorovič Kerenski, predsednik privremene vlade od jula 1917. Smenjen je u Oktobarskoj revoluciji nakon čega je emigrirao u Francusku, a kasnije u SAD.

1904. - Rođen je američki nuklearni naučnik Robert Openhajmer. Tokom drugog svetskog rata vodio je laboratoriju u Las Alamosu u kojoj se istraživala proizvodnja atomske bombe.

1915. - Nemačka vojska je u prvom svetskom ratu na zapadnom frontu kod Ipra prvi put upotrebila bojni otrov, koji je dobio naziv iperit.

1916. - Rođen je američki violinista Jehudi Menjuhin, jedan od najvećih violinističkih virtuoza 20. veka. Debitovao je u osmoj godini kao solista u violinskom koncertu Feliksa Mendelsona.

1933. - Umro je engleski inženjer Frederik Henri Rojs, koji je s Čarlsom Rolsom 1906. osnovao automobilsku kompaniju 'Rols-Rojs'.

1944. - Na aerodromu Benina, kod Bengazija u Libiji u Drugom svetskom ratu formirana je Prva vazduhoplovna eskadrila Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije, koja je raspolagala sa 16 borbenih aviona 'Spitfajer'.

1969. - Britanac Robin Noks-Džonston uplovio je u luku Falmut i time okončao prvo putovanje oko sveta jedrilicom. Putovanje je trajalo 312 dana.

1975. - U Hondurasu je vojnim pučem smenjen predsednik general Osvald Lopez Arelano.

1990. - Na prvim višestranačkim izborima u Hrvatskoj pobedila je Hrvatska demokratska zajednica, a njen lider Franjo Tuđman izabran je za predsednika Predsedništva Hrvatske. Nakon proglašenja nezavisnosti Hrvatske od SFR Jugoslavije 25. juna 1991. Tuđman je postao predsednik Republike Hrvatske.

1992. - U seriji ekspolozija u kanalizacionom sistemu u meksičkom gradu Gvadalahara poginulo je oko 200 ljudi.

1994. - Umro je Ričard Nikson, predsednik SAD od 1969. Povukao se 1974, pre isteka drugog mandata zbog umešanosti u aferu 'Votergejt'.

1995. - Vojne snage plemena Tutsi u Ruandi napale su izbeglički kamp Kibeho u kojem su bili smešteni pripadnici plemena Hutu i pobile oko 2000 ljudi.

1997. - Peruanska vojska uspela je da udje u rezidenciju japanskog ambasadora u Limi i da oslobodi 71 taoca koje su četiri meseca držali gerilci levičarskog pokreta 'Tupak Amaru'. U akciji je poginuo jedan talac, trojica vojnika i svih 14 gerilaca.

1999. - U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogodjena je rezidencija predsednika Slobodana Miloševića. Rezidencija je prethodno bila ispražnjena.

2003. - U 77 godini umrla je Felis Brajant, američki tekstopisac, koja je kooautor velikih hitova 'Wake Up Little Susie' i 'Bye Bye Baby' koje su izvodili 'Everly Brothers'.

2004. - U eksploziji nakon sudara dva voza na železničkoj stanici u blizini grada Rjongčona u Severnoj Koreji, poginulo je najmanje 161 osoba, više od 1.300 je povredjeno, a oko 2.000 kuća je oštećeno.

1564. - Rođen je engleski dramski pisac Vilijam Šekspir. Njegove drame, od kojih je veliki broj ekranizovan, i danas su na repertoarima svetskih pozorišta ['Hamlet', 'Romeo i Julija', 'Otelo', 'Makbet']. Umro je istog datuma 1616. godine.

1616. - U Madridu je umro španski književnik Migel de Servantes Savedra. Pisao je romane, drame, komedije, pripovetke i pesme, a u svetsku književnost ušao je sa romanom 'Don Kihot', koji se smatra pretečom modernog romana.

1728. - U katastrofalnom požaru uništen je veliki deo Kopenhagena.

1775. - Rođen je engleski slikar DŽozef Malard Vilijam Tarner. Njegovo slikarstvo imalo je značajan uticaj na francuske impresioniste.

1850. - Umro je pesnik Vilijam Vordsvort uz Kolridža najznačajniji predstavnik romantizma u engleskoj književnosti. Njegova zbirka pesama 'Lirske balade' [1798 označila je početak romantizma u engleskoj književnosti.

1858. - Rođen je nemački fizičar Maks Plank, tvorac kvantne teorije, za koju je 1918. godine dobio Nobelovu nagradu.

1867. - Rođen je srpski političar, publicista i književnik Jaša Prodanović, jedan od osnivača Jugoslovenske republikanske demokratske stranke. Bio je potpresednik vlade FNRJ od 1946. do 1948. godine. Uređivao je časopise 'Narodna misao' i 'Odjek', priredio je dve antologije narodnih pesama i pripovedaka i celokupna dela Jovana Jovanovića Zmaja, Jove Ilića, Svetislava Vulovića i Laze Lazarevića.

1880. - Rođen je ruski baletski igrač, koreograg i pedagog Mihail Mihajlovič Fokin, reformator klasičnog baleta. 1891 - Rođen je ruski kompozitor i pijanista Sergej Prokofjev,jedan od najoriginalnijih muzičkih stvaralaca 20. veka.

1897. - Rođen je kanadski političar i državnik Lester BoulsPirson, šef diplomatije od 1948. do 1957. i premijer Kanade od 1963. do 1968. godine. Zalaganje za mirno rešenje Suecke krize donelo mu je 1957. godine Nobelovu nagradu za mir.

1899. - Rođen je srpski istoričar Mihailo Dinić, profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Objavio je veliki broj radova iz srednjovekovne istorije Srbije, Bosne, Dubrovnika, Hrvatske. Izučavao je i rudarstvo srednjeg veka u našim krajevima.

1913. - Turci su u prvom balkanskom ratu predali SkadarCrnogorcima. Odlukom velikih sila 14. maja Crnogorci su se morali povući, a Skadar je pripao Albaniji.

1928. - Rođena je Širli Templ, koja je kao dete postala holivudska filmska zvezda. Kasnije je bila američki ambasador u Gani i Čehoslovačkoj.

1938. - Sudetski Nemci zatražili su, uz podršku Hitlera, punuautonomiju u okviru Čehoslovačke. Minhenskim sporazumom u septembru iste godine Hitler je Sudete pripojio Nemačkoj, a 1939. okupirao je Čehoslovačku.

1941. - Grčka vojska je kapitulirala pred trupama nacističke Nemačke, a kralj i vlada napustili su zemlju.

1945. - Sovjetska armija oslobodila je u Drugom svetskom ratu nacističke logore Saksenhauzen i Ravensbrik.

1975. - Poslednja sajgonska vlada podnela je ostavku, a predsednik SAD Džerald Ford priznao je poraz u Vijetnamskom ratu.

1986. - Umro je američki filmski reditelj austrijskog porekla Oto Preminger. Proslavio se filmovima 'Laura', 'Karmen DŽons' i 'Egzodus'.

1990. - Kineski premijer Li Peng doputovao je u Moskvu. To je bila prva poseta jednog kineskog premijera ŠSR-u posle 26 godina.

1992. - Umro je indijski filmski reditelj Satjađit Raj, tri nedelje nakon što je dobio Oskara za životno delo. ['Otac Pančali', 'Kamen mudrosti', 'Rabindranat Tagore'].

1997. - Predsednici Rusije i Kine Boris Jeljcin i Đijang Cemin potpisali su deklaraciju kojom su se usprotivili dominaciji jedne super sile u posthladnoratovskoj eri.

1998. - Umro je grčki državnik Konstantin Karamanlis premijer od 1955. do 1963. i 1974, posle pada vojne hunte, predsednik Grčke od 1980. do 1985. godine.

1998. - U Srbiji, na referendum o stranom posredovanju urešavanju problema na Kosovu i Metohiji izašlo je 73,05 odsto upisanih birača. Protiv učšća stranih predstavnika u rešavanju problema na Kosovu
izjasnilo se 94,73 odsto.

1999. - Tridesetog dana vazdušnih napada NATO-a na SR Jugoslaviju pogođena je zgrada državne televizije. Poginulo je 16, a ranjeno 18 radnika. Uništeno je i više repetitora RTS u Srbiji.

2003. - Svetska banka odobrila je kredit od 80 miliona dolara zapodršku reformama socijalnog sektora u Srbiji.

2003. - U Pekingu su održani prvi direktni pregovori SAD i Severne Koreje, posle priznanja Severne Koreje da je tajno radila na unapređenju svog nuklearnog oružja i time prekršila svoje međunarodne obaveze.

2005. - Umro je Eduardo Paoloci jedan od najistaknutijih britanskih umetnika i osnivač pop art pokreta u Velikoj Britaniji. Među znacajnijim delima koje je ostavio je živopisni mozaik na stanici Totenhem kort roud u podzemnoj železnici u Londonu i monumentalna bronzana statua Isaka Njutna ispred Britanske biblioteke.

2005. - Umro je britanski glumac ser Džon Mils, nagrađen Oskarom 1971. za ulogu seoskog mutavca u filmu 'Rajanova kći' Dejvida Lina.

1731. - Umro je engleski pisac Danijel Defo, autor romana 'Robinson Kruso'.

1792. - Francuski kapetan Klod Žozef Ruže de Lil komponovao je 'Marseljezu', koja je kasnije postala himna Francuske.

1815. - U Takovu, pod vođstvom Miloša Obrenovića, počeo je Drugi srpski ustanak protiv turske vlasti. Ustanak je okončan sporazumom kojim je Srbija dobila samoupravu. Miloš Obrenović kasnije se izborio za položaj autonomne kneževine i naslednog kneza.

1833. - Rođen je crnogorski vojvoda i pisac Marko Miljanov Popović, koji se istakao u borbi protiv Turaka. Naučio je da čita i piše u 50-toj godini kada se povukao iz javnog života zbog neslaganja sa politikom knjaza Nikole I Petrovića Njegoša.

1856. - Rođen je francuski maršal Filip Peten, heroj iz Prvog svetskog rata nakon pobede nad Nemcima kod Verdena. U Drugom svetskom ratu sarađivao je sa nacističkom Nemačkom i bio na čelu kvislinške vlade u Višiju.

1898. - Španija je objavila rat SAD kao odgovor na ultimatum američke administracije da se španska vlast povuče sa Kube.

1903. - Umro je pravnik i istoričar Valtazar Bogišić, ministar pravde u Crnoj Gori od 1893. do 1899. i autor dela 'Opšti imovinski zakonik za knjaževinu Crnu Goru' koji je 1888. napisao na zahtev crnogorskog knjaza Nikole I Petrovića Njegoša.

1916. - U Dablinu je počeo antibritanski ustanak ['Uskršnji ustanak'] za nezavisnu Irsku Republiku. Britanske trupe ugušile su ustanak za šest dana.

1934. - Rođena je američka filmska glumica Širli Meklejn. Proslavila se filmovima 'Nevolje sa Harijem', 'Apartman', 'Slatka Irma', 'Artisti i modeli' i 'Vreme nežnosti', za koji je dobila Oskara.

1945. - Američke trupe su u Drugom svetskom ratu oslobodile nemački koncentracioni logor Dahau.

1950. - Formirana je država Jordan spajanjem kraljevine Transjordanija i Palestine pod jordanskom okupacijom.

1967. - Poginuo je sovjetski kosmonaut Vladimir Mihajlovič Komarov prilikom prizemljenja vasionskog broda 'Sojuz 1'.

1970. - Kina je lansirala prvi veštački satelit.

1975. - Troje ljudi je poginulo u napadu nemačke terorističke grupe Bader-Majnhof na ambasadu Nemačke u Stokholmu.

1986. - Umrla je Volis Simpson, koja je udajom za britanskog kralja Eduarda VIII postala vojvotkinja od Vindzora. Ne želeći da se odrekne braka sa Amerikankom, već jednom razvedenom i neplemićkog porekla, kralj je bio prinuđen da 1936. abdicira.

1987. - Slobodan Milošević, tadašnji predsednik Predsedništva Saveza komunista Srbije, posetio je Kosovo Polje i dao podršku Srbima sa Kosova koji su se žalili na sve agresivniji nacionalizam kosovskih Albanaca. Ta podrška, simbolično izražena rečenicom 'Niko ne sme da vas bije', označila je početak srpskog populističkog talasa na čijem će čelu u narednih 13 godina biti Slobodan Milošević.

1991. - Vlada Južne Afrike je saopštila da je postigla dogovor s Afričkim nacionalnim kongresom Nelsona Mandele da do 30. aprila 1991. oslobodi sve političke zatvorenike.

1992. - Gerilski lideri u Avganistanu dogovorili su se da Savet od 50 članova preuzme vlast posle rušenja komunističkog režima Nadžibulaha.

1996. - Palestinski parlament u izbeglištvu je iz povelje Palestinske oslobodilačke organizacije izbacio odredbu o uništenju Izraela.

1996. - U Pekingu, predsednici Rusije i Kine Boris Jeljcin i Džijang Cemin dogovorili su se o novim odnosima dve zemlje.

2002. - U svom domu u Njujorku u 94. godini života umro je fizičar i profesor u penziji Masačusetskog instituta za tehnologiju Viktor F. Vajskopf, koji je iz Beča došao u Ameriku 1937. i kasnije bio jedan od pronalazača atomske bombe, a potom zagovornik kontrole nuklearnog oružja.

2003. - Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije podnelo je Okružnom tužilaštvu u Beogradu krivičnu prijavu protiv bivšeg predsednika Jugoslavije Slobodana Miloševića i još osam lica osumnjičenih za umešanost u ubistvo bivšeg predsednika Predsedništva Srbije Ivana Stambolića.

2003. - Južnoafrički sud osudio je heroinu antiaparthejda Vini Madikizela - Mendela, bivšu suprugu nekadašnjeg predsednika Nelsona Mendele, na šest godina zatvora zbog prevare i krađe. Nakon žalbe kazna joj je smanjena na tri i po godine zatvora.

2004. - Papa Jovan Pavle Drugi postavio je jednu opaticu na odgovornu poziciju u Rimokatoličkoj crkvi, treće mesto u kongregaciji koja rukovodi verskim redovima. To je najviše mesto koje je jedna opatica ikada zauzela u adminsitraciji Rimokatoličke crkve.

2004. - SAD su ublažile ekonomske sankcije Libiji, pošto je napustila program proizvodnje oružja za masovno unsistenje. Sankcije su bile na snazi od 1986. godine.

2004. - Kiparski Grci su dvotrećinskom većinom na referendumu odbili ujedinjenje sa kiparskim Turcima i time sprečili da ceo Kipar uđe u Evropsku uniju.